خیریه، از مردم برای مردم
کمک به نیازمندان و محرومان، کاری است که بیشتر آدمها به آن علاقه دارند؛ اما برای آنکه به دیگران نیکی کنیم، انتخاب چه روشی بهتر است؟ از کجا بدانیم کسی واقعا نیازمند است یا به چه کمکی نیاز دارد؟ نیازهای بزرگتر چطور؟ مثلا اگر شهری یا روستایی به مدرسه یا بیمارستان نیاز داشته باشد، چه کسانی و چگونه میتوانند به ساخت آن کمک برسانند؟
پاسخ به این سؤال دهههاست داده شده و به مدد نهادهای خیریه، اکنون هم نیکوکاران میتوانند آنگونه که دوست دارند به محرومان کمک کنند و هم مددجویان به شکلی منظم و سازمانیافته از مشکلات زندگی گذر میکنند. مهمترین ویژگی یک خیریه، منسجمکردن نیروهای اجتماعی برای انجام کار خیر است. به ویژه خیریههای شناختهشده و فعال که در میان مردم اعتبار دارند، در این زمینه میتوانند بهتر عمل کنند. با این حال نگاه به ظرفیتها و روشهای کار آنها به عنوان نهادی مؤثر، خالی از لطف نیست و میتواند سازوکارِ اقدامات نیکوکارانۀ آن را بهخوبی نشان دهد.
خیریه چیست؟
مؤسسۀ خیریه، سازمانی مردمنهاد است که به شکل غیر انتفاعی برای رفع مشکلات نیازمندان فعالیت میکند. گرچه خیریهها بیشتر به کمک خیران و حامیان متکی هستند اما بسیاری از آنها برای کسب درآمد فعالیتهای اقتصادی کوچکی را تدارک میبینند.
خیریهها ممکن است خصوصی یا دولتی باشند اما بیشتر آنها به شکل مستقل و از سوی مردم اداره میشوند؛ با این حال آنها باید از سازمانهای مربوط مانند وزارت کشور مجوز دریافت کنند تا بتوانند فعالیت کنند.
در یک مؤسسۀ خیریه گروهی از افراد، نظامی ساختارمند و مشخص طراحی میکنند تا به وسیلۀ آن بتوانند به نیازمندان و محرومان به شکلی درست و دقیق کمک کنند.
یک خیریه فقط به نیازمندان کمک نمیکند؛ بلکه آنها را شناسایی میکند، اسباب لازم برای کمک به آنان را راهم میکند، برنامهریزی میکند، سیستم حمل و نقل برای کمکرسانی ایجاد میکند و همواره گوشبهزنگ و فعال است تا بتواند با پشتوانۀ حامیانی که جذب کرده از مددجویان جدیدش، حمایت کند.
اهداف خیریه
هدف اصلی خیریهها کمک به دیگران است و در واقع خیریهها در همه جای دنیا با چنین هدفی تأسیس میشوند و به فعالیت خود ادامه میدهند. آنها ملزم هستند که برنامۀ منظمی داشته باشند و براساس قانون کمکهای خود را به نیازمندان برسانند.
اینگونه مؤسسات اهداف خود در همین چهارچوب تعریف میکنند و برای دستیابی به این اهداف به درآمدزایی و جذب حامی میپردازند. به جز سیاستگذاری خاص هر مؤسسه، آنها باید مسائلی مانند شفافیت مالی، حفظ کرامت انسانی مددجویان، صداقت، اطلاعرسانی و پاسخگویی را به عنوان اهداف همیشگی خود مد نظر قرار دهند تا بتوانند برای حامیان باورپذیر و برای مددجویان تکیهگاه باشند.
خیریهها ممکن است در یک حوزۀ خاص فعالیت داشته باشند؛ مثلاً فقط به کودکان کار کمک کنند یا به بیماران سرطانی یاری برسانند، البته هستند خیریههایی که دایرۀ گستردهتری از خدمات را ارائه میکنند و میکوشند همانقدر که به دنبال تأمین معیشت مددجویان هستند به درمان، مسکن و آموزش آنان و فرزندانشان هم توجه کنند.
با شرکت در “پویش نذر آجر (بازسازی خوی)” میتوانید در این کمپین نیکان شرکت کنید و سهمی در بازسازی خانههای هموطنان داشته باشید.
انواع مؤسسات خیریه
همانطور که پیشتر گفته شد، مؤسسههای خیریه هم میتوانند خصوصی باشند و هم دولتی. با این حال فعالیتهای آنها تفاوت زیادی با هم ندارد و هر دو اینها در نهایت برای کمک به نیازمندان پدید میآیند. بررسی انواع مؤسسهها میتواند به ما کمک کند که آنها را بهتر بشناسیم و با چگونگی فعالیتشان آشنا شویم.
خصوصی
بخش بزرگی از خیریهها به شکل غیرانتفاعی و از سوی بخش خصوصی اداره میشوند. فعالیتهای بشردوستانۀ این مؤسسهها با استفاده از کمک حامیان و همکاری با اسپانسرهای مالی ممکن میشود و آنها معمولاً کارهای کوچکی نیز برای درآمدزایی انجام میدهند تا بتوانند مؤسسه را پویا و فعال نگه دارند. این حامیان ممکن است یک شرکت، فرد، خانواده یا موارد دیگر باشند. خیریههای خصوصی پس از آنکه منابع مالی لازم را تأمین کردند، هدفی اصلی خود برای کمک به مردم را برمیگزینند و فعالیت خود را آغاز میکنند.
دولتی
گروه دوم مؤسسههایی هستند که دولتی محسوب میشوند و درحقیقت با پشتوانۀ یک نهاد دولتی فعالیت میکنند. البته بسیاری اوقات مردم و خیریههای خصوصی نیز به کمک این مؤسسهها میآیند و در اجرای برنامههایشان به آنها کمک میکنند. گرچه مؤسسات بخش خصوصی به دنیال حل مشکلات جزیی افراد هستند اما بیشتر مؤسسههای خیریه دولتی، در زمینۀ مشکلات اجتماعی فعالیت میکنند و عموم مردم مخاطب آنها هستند.
خیریهها در چه بخشهایی فعال هستند؟
یک خیریه ممکن است فقط یک هدف مشخص و محدود را برای فعالیت انتخاب کند. مثلاً بیماران خاص را حمایت کند، مدرسه بسازد یا خانه و سرپناه برای مردم ایجاد کند. در مقابل خیریههایی نیز هستند که تلاش میکنند در همۀ بخشها کار کنند و مؤثر باشند.
اشتغال
بیکاری یکی از مشکلاتی است که میتواند بنیان زندگی هر فردی را ویران کند. داشتن شغل به معنای داشتن درآمد و توانایی برای گذران زندگی است. بحران بیکاری دامان مردم بسیاری را گرفته است و بسیاری از کسانی که درخواست کمک میکنند در کنار همۀ مشکلاتشان با بیکاری هم دستبهگریبان هستند.
حیاتی بودن شغل برای زندگی افراد، خیریهها را واداشته است تا به کمک نیازمندان بشتابند و با تأمین نیازهای اولیه برای اشتغالزایی، آموزشهای تکمیلی و پرداخت کمکهزینهها، مددجویان خود را در داشتن شغلی آبرومند و درآمدزا یاری کنند.
درمان
درمان بیماریها به توان مالی و امکانات کافی نیاز دارد. مردم بسیاری هستند که از عهدۀ این هزینهها برنمیآیند و برای برخاستن از بستر بیماری به کمک نیاز دارند. خیریهها معمولاً در این زمینه بسیار فعالند و یکی از خدماتی که همواره به مددجویان خود ارائه میکنند، کمکهزینههای درمانی است.
شرکت در برنامههای درمانی بهویژه اگر دربارۀ کودکان باشد، برای حامیان هم بسیار جذاب است و آنان به راحتی کمکهای خود برای درمان بیماران را به خیریهها میسپارند.
معیشت
مشکلات اقتصادی هیچگاه تمام نمیشوند، در این وضعیت خانوادههای بسیاری برای تأمین نیازهای اولیه زندگی خود به سختی میافتند. بخشی از برنامۀ خیریهها بهویژه انواع خصوصی آن تأمین نیازهای معیشتی خانوادههاست. آنها با تعیین مستمریهای ماهانه، اهدای سبدهای معیشتی و کمکهزینههای دیگر به خانوادهها کمک میکنند تا دست کم کمی از بار تأمین معیشت زندگیشان کاسته شود و بتوانند برای بهبود زندگیشان تلاش کنند.
نگهداری از کودکان بیسرپرست
فقر، نبود امکانات، حوادث طبیعی و بسیاری مشکلات اجتماعی و اقتصادی دیگر موجب میشود کودکان از خانوادههایشان دور بمانند یا حتی پدر و مادر خود را از دست بدهند. بیشتر این کودکان در مراکز دولتی نگهداری میشوند با این حال خیریهها کمک به چنین مؤسساتی را همواره در فهرست اهداف خود دارند و با تأمین هزینههای مراکز نگهداری کودکان بیسرپرست، داشتن سرپناه، آموزش و تأمین معیشت این کودکان را ممکن میسازند.
مسکن
بدون داشتن سقفی برای زندگی، هر چیز دیگری بیمعناست. بحران مسکن، گرانی اجارهبها و عامل اصلی آن یعنی فقر، موجب شده است که بسیاری از خانوادهها برای تأمین مسکن، پرداخت اجاره یا تهیۀ ودیعه با مشکل مواجه شوند. خیریهها برای کمک به حفظ کانون خانواده و پیشگیری از طلاق، مشکلات اجتماعی و بسیاری چیزهای دیگر به مددجویان خود کمک میکنند تا سقفی بالای سرشان داشته باشند.
آموزش
وقتی فردی نیازمند باشد، همۀ ابعاد زندگی او تحت تأثیر این موضوع قرار میگیرد. تحصیل در همۀ مقاطع برای افراد نیازمند و خانوادههای آنان دشوار است. وجود هر نوع نیاز به شهریۀ مدرس، کیف و لوازمالتحریر، شهریۀ دانشگاه، امکانات تحصیلی مانند گوشی تلفن و لپتاپ و حتی خود مدرسه و کلاس درس میتواند روند تحصیل را با مشکل مواجه کند. خیریهها تلاش میکنند برای تأمین همۀ این موارد به نیازمندان کمک کنند زیرا داشتن آیندهای روشن که نیازمندی در آن جایی نداشته باشد به تحصیلات کافی و تخصصی گره خورده است.
بحران
زلزله و سیل دو بلای طبیعی هستند که هر سال خسارات بیشماری در جایجای ایران باقی میگذارند. راهها، تأسیسات شهری، زمینهای کشاورزی و خانههای بسیاری در این حوادث آسیب میبینند و مردم بسیاری سرپناه خود را از دست میدهند. در گیرودار کمکرسانی نهادهای دولتی به این وضعیتهای بحرانی، خیریهها تلاش میکنند نقشی تأثیرگذار داشته باشند. آنها از نخستین لحظههای بروز بحران همراه مردم هستند و همانقدر که به رساندن نیازهای ضروری مانند غذا، چادر و پتو میپردازند، پس از بحران هم در بازسازی و اسکان مردم زیاندیده از حادثه فعالند.
کمک به کمتوانان و سالمندان
گروههای آسیبدیدۀ جامعه همچون کمتوانان و سالمندان هم ممکن است در وضعیتی قرار گیرند که برای برآوردن نیازهای مهم زندگی خود با مشکل مواجه شوند. مؤسسات بسیاری کمک به این افراد نیز در برنامۀ خود قرار میدهند و با پرداخت کمکهزینههای معیشتی، مخارج درمان یا هر چیز دیگری که این افراد نیاز داشته باشند، به آنان کمک میکنند.
نیکان، حامی خانواده
مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت، حامی خانوادهها بیش از 12 سال است که حمایت از خانوادههای نیازمند را آغاز کرده است و همچنان آن را ادامه میدهد. نیکان در همۀ عرصههایی که پیش از این دربارۀ آنها توضیح داده شد فعال است و تلاش میکند با پوشش همه جانبۀ نیازهای مددجویان خود بنیان خانواده را حفظ کند. شرح این فعالیتها را در اینستاگرام مؤسسه میتوانید بخوانید.
خانوادههای مددجوی نیکان در این سالها همواره تحت پوشش مؤسسه بودهاند و نیکان آنها را تا رسیدن به خودکفایی حمایت میکند. برای این مؤسسه مهم است که به مددجویان خود کمک کند تا از دریافت حمایتهای خیریهای بینیاز شوند و بتوانند روی پای خود بایستند. نیکان دنیایی سرشار از شادی و سلامتی برای همه میخواهد و سربلندی و استقلال مددجویان هدف نهایی این خیریه است.
***
سخن پایانی
شما دربارۀ خیریهها چگونه میاندیشید و وجود آنها را چقدر مؤثر میدانید؟ نظرات خود را از باکس پایین مطلب با ما در میان بگذارید؟
نظرات
نظر شما در مورد این مطلب چیست؟