در گذر از کوچه و خیابان، چه محلۀ بالاشهر و چه پایین‌شهر همۀ ما به افرادی بر می‌خوریم که به شیوه‌های گوناگون به تکدی‌گری یا همان گدایی مشغولند. برخی از آن‌ها با ظاهر خود و عده‌ای هم با حرف‌هایشان سعی می‌کنند تا وجدان ما را بیدار کرده و حس ترحم ما را برانگیزند.

بسیاری مواقع ما با پرداخت مقداری پول به این افراد کمک می‌کنیم. اما آیا کمک به متکدیان کار درستی است؟ از گوشه‌وکنار شنیده‌ایم که درآمد گداها برخی مواقع به بالای 10 میلیون تومان هم می‌رسد و سرقفلی بعضی منطقه‌ها در پایتخت نیز برای گدایی اجاره داده می‌شود. با این اوصاف آیا باید به متکدیان کمک کنیم؟

آیا باید به گدا کمک کرد ؟

داستان‌های درآمد هنگفت متکدیان، دهان‌به‌دهان بین مردم می‌چرخد. با این اوصاف به‌دلیل درآمد خوبی که از این‌کار به‌دست می‌آید و کمک‌های مردم، روزبه‌روز شاهد افزایش تعداد آنان در شهر هستیم. اما سؤال اینجاست که چرا مردم به متکدیان کمک می‌کنند؟ شاید بتوان حس شفقت و دل‌سوزی مردم را مهم‌ترین دلیل چنین کمک‌هایی دانست، حسی که در اغلب مواقع از آن سوء استفاده می‌شود. کمک به هم‌نوع و انجام کار خیر را نیز می‌توان به این دلایل اضافه کرد.

در کمک به متکدیان، استدلال ما این است که با این مقدار ناچیز پول، زندگی ما تغییری نمی‌کند اما ممکن است تأثیر مثبتی بر زندگی آن شخص داشته باشد، پس کمک به متکدیان کار درستی است. اما باید عینک واقع‌بینی بر چشم بزنیم و پول را صرف افرادی که خود را فقیر نشان می‌دهند نکنیم. این رفتار ما موجب می‌شود تا شخص به کسب درآمد بدون سعی و تلاش عادت کند، علاوه بر این هر روز به تعداد متکدیان افزوده می‌شود چراکه بدون اندکی تلاش درآمد خوبی از این راه نصیبشان می‌شود.

خشونت علیه زنان‌؛ گره‌ای کور که با آگاهی مردم جامعه باز می‌شود!

فرض کنید اگر در روز حدود 10 هزار نفر آن هم فقط 1000 تومان به افراد متکدی کمک کنند، در آن‌ صورت در طی 24 ساعت فرد 10 میلیون تومان درآمد کسب می‌کند. این مبلغ بیشتر از حقوق یک‌ماه در برخی از مشاغل است. با این روند گداها به کار خود ادامه می‌دهند، چرا که حقوق یک‌ماه را در یک روز به دست می‌آورند. در حقیقت این افراد جامعه‌اند که باعث گداپروری در شطح شهر می‌شوند. با کمک به متکدیان باعث می‌شویم آن‌ها تن به کار دیگری ندهند و وجهه شهر را هم خراب کنند.

در صورتی‌که که در مواجه با این افراد نمی‌توانید بر حس ترحم خود غلبه کنید، بهتر است از راه دیگر وارد شوید. می‌توانید برای آن‌ها خوراکی یا نوشیدنی مناسب بخرید، یک دست لباس مناسب تهیه کنید و اگر فرد خیلی محتاج است، می‌توانید وی را به مؤسسه خیریه نیکان ماموت معرفی کنید.

شک نکنید اگر آن شخص نیازمند واقعی باشد پیشنهادات شما را می‌پذیرد. بنابراین این فرهنگ کمک‌کردن خیابانی و از روی احساس باید تغییر کند. مطمئن باشید اگر به متکدیان پول بدهید، قطعاً بودجه رفاهی خود را برای کمک به افراد اشتباه صرف کرده‌اید. طبق قانون مجازات اسلامی در مواد 612 و 613 تکدی‌گری جرم بوده و برای آن مجازات حبس تعیین شده است.

نظر علما درباره کمک به متکدیان

بر اساس نظر مقام معظم رهبری تکدی‌گری و کمک به متکدیان نباید رواج یابد. اگر این عمل ترویج دروغ، بیکاری و تخلف از قانون باشد باید از آن اجتناب شود.
آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی نیز حکومت اسلامی را مسئول می‌داند؛ طبق گفتۀ ایشان کسی که نیاز ندارد، حرام است تکدی کند و حتی در صورت نیاز هم حکومت اسلامی باید ترتیبی دهد که به‌طریق آبرومندی نیاز این اشخاص برطرف شود.
با توجه به نظر آیت‌الله نوری همدانی در صورتی که نیاز شخص ثابت شود، می‌توان به او کمک کرد.
آیت‌الله موسوی اردبیلی کمک به متکدیان را واجب نمی‌دانند و توصیه کرده‌اند صدقه و سایر وجوه به افراد مستحق و نیازمندانی که می‌شناسیم تعلق گیرد.
آیت‌الله صافی گلپایگانی نیز کمک به متکدیان را چه فقیر باشند و چه غنی بدون اشکال دانسته‌اند.

چند نکته ضروری درباره کمک به متکدیان

در انفاق میانه‌رو باشید؛ رعایت اعتدال در همه چیز حتی کمک و انفاق به دیگران توصیه شده است.
با شناخت فرد نیازمند به وی در حد توانتان کمک کنید و در صورتی که مشخص شد فرد محتاج نیست با احترام و نه عتاب و سرزنش با او برخورد کنید.
امروزه مؤسسه‌های معتبر متولی رسیدگی به فقرا وجود دارد، می‌توانید به این مؤسسات کمک کرده و یا افراد نیازمند را به آنجا معرفی کنید.
به‌طور کلی برخورد توهین‌آمیز با متکدیان ممنوع است.

سخن پایانی

از نظر اخلاقی کمک‌کردن و انفاق امر بسیار پسنده‌ای است که در آیات و روایت هم به آن توصیه شده است. باید توجه داشته باشیم که کمک صرفاً نباید بر اساس ظاهر فرد باشد بلکه باید از اینکه شخص نیازمند واقعی است مطمئن شویم. با کمک نهادهای حمایتی و دولتی می‌توان به این افراد به‌راحتی دسترسی داشت.

بر اساس گفته‌های یک جامعه شناس، راه درست این است که مردم از کمک به متکدیان سطح کوچه و خیابان خودداری کنند، همچنین فرهنگ کمک‌کردن خیابانی و از روی احساس در ایران باید اصلاح شود. توجه داشته باشید که متکدیان حرفه‌ای افرادی سودجو به شمار می‌روند و باید با آنها برخورد و کارهایشان جرم‌انگاری شود.

کمک به متکدیان موجب می‌شود تا تعداد این قشر در جامعه افزایش یابد. اگر مردم به این اشخاص کمکی نکنند به مرور زمان از تعداد آن‌ها کم می‌شود؛ فرد متکدی تا زمانی به کار خود ادامه می‌دهد که مردم به او کمک کنند.تکدی‌گری مسئله‌ای است که نیاز به ساماندهی دارد. ساماندهی تکدی‌گری زمانی در مسیر درست قرار می‌گیرد که ما با تکیه بر برنامه‌های دقیق کار را پیش ببریم. نخستین اقدام برای این ساماندهی کمک‌نکردن به افراد ناشناس است.

بی‌توجهی به این مسائل باعث می‌شود که تکدی‌گری تبدیل به یک شغل شود و هر روز هم متقاضیان آن بیشتر شوند؛ متقاضیانی که اعتقادی به این مسئله که باید نان بازوی خود را خورد و برای کسب درآمد تلاش کرد، ندارند.

هدف اصلی موسسه خیریه نیکان ماموت، کمک به نیازمندان واقعی و حمایت از آنان می باشد. با کمک های نقدی و غیرنقدی خود از خانواده های نیازمند حمایت نمایید.