اهمیت نذر برای کمک به خیریه‌ها
با شنیدن کلمۀ نذر تصویر آشنایی در ذهن بسیاری از افراد نقش می‌بندد؛ حیاط خانۀ یکی از اقوام، زنان و مردانِ در حال تکاپو، دیگ بزرگی روی انبوه هیزم شعله‌ور، بوی برنج تازه پخت، صدای عزاداری و حال و هوای پرشور ماه محرم. آنها که نذری را قصد و آن را ادا کرده‌اند، می‌دانند که حال و هوای روحانی و تمایل به جلب رضایت خدا در این کار چه اندازه شیرین و متفاوت است. نذر کردن با روحیه مردم ایران پیوستگی دیرینه‌ای دارد و آنان با ابراز عشق و ارادات به ائمه و بدون هیچ تردیدی انجام آن را برعهده می‌گیرند.
در این میان اهمیت نذر برای کمک به خیریه‌ها و نیازمندان نیز بسیار زیاد است. زیرا از ظرفیتی که نذر دارد می‌توان برای کمک به بسیاری از افراد نیازمند و بی‌بضاعت استفاده کرد. نذر و نذری‌دادن یادآور ارزش‌های اجتماعی مهمی مانند برابری، تعاون، اتحاد، نظم، تعادل و توازن است. همکاری مردان و زنان برای نذری‌دادن و در کنار هم بودن آنها، نشانۀ همراهی آنان در همه شرایط و زمان‌هاست.
نذر چیست؟
نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا انجام دهد و یا کاری که انجام ندادن آن بهتر است را برای خدا ترک کند. به عنوان مثال نذر آن است که انسان در قالب این عبارت و صیغۀ نذر بگوید: «نذر میکنم اگر مثلاً مریض من خوب شد، بر من واجب است که برای رضای خدا صد تومان به فقیری بدهم.»
از شرایط نذر این است که شخص مکلف و صاحب اختیار باشد، برای خدا انجام دهد و استطاعت به‌جا‌آوردن آنچه را که نذر کرده داشته باشد. بنابراین برخلاف نظر برخی افراد، نذر نباید مشقتی بر دوش به‌جاآورنده بگذارد زیرا خدا در حد توان از بنده‌اش انتظار دارد. نذر باید حتماً به قصد قربت باشد و برای رضای خدا باشد. هنگام نذرکردن هم باید حتماً این نکته بیان شود که فلان نذر برای رضای خدا ادا خواهد شد. ادای آنچه نذر می‌کنیم باید در توانمان باشد. نکتۀ دیگر آنکه بهتر است در آنچه به زبان جاری می‌سازیم (صیغه نذر) یعنی زمان و مکان خاصی برای ادای آن ذکر نشود تا برای ادای آن دچار مشقت نشویم.
مهم‌تر آنکه اصل نذر باید عملی عاقلانه و خداپسندانه باشد. نباید حتی ترک واجب شود. مثلاً خیلی‌ها از سلامتی خواب و خوراکشان برای ادای نذر می‌گذرند در حالی که چنین کاری از نظر مبانی دینی جایز نیست.
شرایط ادای نذر
برای ادای دین و نذر همۀ شرایط و قوانین باید در نظر گرفته شود. آنچه به عنوان نذر بخشیده می‌شود، نباید به شکل شبهه‌دار باشند. همچنین برای ادای نذری‌ها به یک برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت صحیح نیاز است. در این صورت عملکرد و تأثیر اجتماعی آن مطلوب خواهد بود.
نذری دادن اگر چه ظاهراً تاثیر چندانی بر روی افراد نخواهد داشت اما این موضوع اثر بسیاری بر نگاه اجتماعی به این فرهنگ پسندیده خواهد داشت. فرهنگ نذورات در ماه محرم و دیگر مناسبت‌ها از جایگاه مهمی برخوردار و بسیار ارزشمند است، اما باید توجه داشت که اهمیت نذر برای کمک به خیریه‌ها باعث می شود این نذورات به شکل کاملاً صحیح و بدون اصراف در میان نیازمندان توزیع و مصرف شوند.
بیشتر بخوانید: تأثیر خیریه‌ها در زمان بحران
تاریخچۀ نذر
تاریخچۀ نذر شاید قدمتی به اندازۀ خود بشر داشته باشد. اگرچه در قرآن کریم بر سر اختلاف هابیل و قابیل سخنی به میان نیامده، ولی در روایات داریم که هابیل و قابیل بر سر ازدواج با اقلیما اختلاف پیدا کردند. خداوند فرمود: «هر دو چیزی نذر کنید، نذر هر یک مقبول افتاد، با اقلیما ازدواج خواهدکرد.»
با این حال شاید دانستن این نکته جالب باشد که نذر کردن به شکلی که در حال حاضر میان مردم رواج دارد از چه زمانی در ایران باب شد. از دوران قاجار نذر برای سلامتی بسیار رواج داشت. در این عصر وضعیت بهداشت اسفبار بود و وبا در تهران شیوع داشت، به همین دلیل در هر کوی و برزنی صدای روضه شنیده می‌شد و در هر کوچه‌ای دیگ آش نذری حضرت زین‌العابدین(ع) برپا بود.
در ایام تاسوعا نذر نان و ماست برای شهادت حضرت ابوالفضل(ع) رواج داشت. مقدار و چگونگی و اهدای این نذر یک من نان و یک من ماست بود که به عدد هر سال که بر سن صاحب نذر اضافه می‌شد، یک واحد هم بر میزان نذری سال قبل افزوده می‌شد. در روز عاشورا هم پختن و پخش کردن چلوگوشت مرسوم بود. در آن زمان به علت کمبود برنج، این نذر به گروه خاص و اعیان اختصاص داشت که توانایی خرید این محصول را داشتند.
صبح زود چلو را بار می‌گذاشتند و گوشت را می‌پختند، در نهایت ادویه را نیز به غذا اضافه و آن را بین مردم توزیع می‌کردند. تقسیم غذا به این شکل بود که گروهی ظرف‌هایشان را پیشاپیش می‌فرستادند و بعد از آماده‌شدن غذا، صاحبخانه ظرف‌ها را پر می‌کرد و نزد صاحبانش می‌فرستاد. گرچه برای اقوام و خویشان نیز جداگانه غذا فرستاده می‌شد، اما فقرا و نیازمندان که معمولاً جلوی منزل صاحب نذر جمع می‌شدند، هنگام توزیع غذا در اولویت بودند.
اهمیت نذر برای کمک به خیریه‌ها
همان‌طور که گفتیم در آداب نذر، نیازمندان اولویت بیشتری نسبت به دیگران دارند و بهتر است که آنچه به عنوان نذری قرار است میان مردم توزیع شود را به افرادی بدهیم که نیاز بیشتری دارند. به این ترتیب است که اهمیت نذر برای کمک به خیریه‌ها در اینجا مشخص می شود و با اهدای نذورات به خیریه‌ها که به شکلی سازمان‌دهی شده به مسائل نیازمندان رسیدگی می‌کنند، اهمیت دارد.
اهدای نذورات یک کار اخلاقی، فرهنگی و دینی است، هدف فردی که نذری می‌دهد، صرفاً رسیدن به ثواب نیست. بلکه این فرد برای رضایت الهی به فکر بهبود وضع افراد ناتوان و محروم جامعه است. روایات اسلامی و آیات قرآنی هم آشکارا دربارۀ مسئله نذورات و کمک به ایتام و نیازمندان صحبت می‌کند. در این نوع روایات از نذر مانند یک تعهد میان خداوند و انسان یاد می‌شود. از این رو با نذر کردن فرد کار نیک انجام می‌دهد و در ازای آن حاجت‌روا می‌شود.
بیشتر بخوانید: کار خیر در ماه محرم
به دلیل اهمیت نذر برای کمک به خیریه‌ها، افراد زیادی در این ایام برای کمک به ایتام و نیازمندان پیش‌قدم می‌شوند و هزینۀ زیادی صرف می‌کنند. اگر نذری برای نیازمندان دارید، بهتر است این نذر پرداخت هزینه‌های تحصیل یک کودک، فراهم کردن نیازهای زندگی و یا پرداخت هزینه‌های یک بیمار باشد.
نقش نیکان در دریافت نذورات
بهترین راه برای انجام چنین کاری نیز، مراجعه به خیریه‌ها و پرداخت هزینه یا اهدای نذورات مورد نظر است. مردم و مراکز خیریه در همکاری با یکدیگر می‌توانند به نیت حضرت سیدالشهدا (ع) برای ادای نذرها تلاش کنند. زیرا مؤسسه‌هایی که کار خیر انجام می‌دهند، اهمیت نذر برای کمک به خیریه‌ها را می‌دانند، آنچه به عنوان نذر به آنها سپرده شده است را می دانند چگونه و کجا باید هزینه کنند.
مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت نیز یکی از خیریه‌هایی است که چه در ایام محرم چه در باقی مناسبت‌های مذهبی آمادگی دریافت نذورات و رساندن آنها به دست نیازمندترین مردم را دارد. این خیریه تلاش می‌کند تا خانواده‌های نیازمند را شناسایی و مشکلات آنها در زمینه‌های درمان، مسکن، تهیۀ جهیزیه، تحصیل و … رفع کند، به همین دلیل اهدای نذورات می‌تواند در این مسیر به نیکان بسیار کمک کند.
با فعالیت‌های خیریه نیکان می‌توانید در اینستاگرام این مؤسسه بیشتر آشنا شوید.
نظرات
نظر شما در مورد این مطلب چیست؟