روز جهانی کارگر
جهان به دست کارگران ساخته می‌شود، با کمی تأمل، هرکسی اعتراف خواهد کرد که هر آنچه بشر را زنده نگه می‌دارد حاصل تلاش و عرق‌ریزان کارگران است.
آنان در سخت‌ترین شرایط، با دستمزدهای کمتر از دیگر مشاغل و گاه در محیطی با ایمنی کم کار می‌کنند و در روز جهانی کارگر ، یکم ماه می شایسته است که از این تلاش شبانه‌روزی قدردانی و به آنان کمک شود تا به حقوق اساسی خود دست یابند.
کارگران در سراسر روزهای سال مشغول کارند، اوقات فراغت اندکی دارند و حتی در روزهایی که بسیاری از مردم به تعطیلات و مسافرت می‌روند، کارگرانی هستند که با نیروی کارشان، لذت بردن ما از سفر را ممکن می‌کنند. در رستوران‌ها غذا می‌پزند، در کافه‌ها نظافت می‌کنند، چراغ کارخانه‌ها را روشن نگه داشته‌اند و کار می‌کنند و کار می‌کنند تا همه چیز جهان سر جای خودش باقی بماند.
در روز جهانی کارگر احزاب گوناگون و اتحادیه‌های کارگری در بسیاری از کشورهای جهان تظاهرات خیابانی برگزار می‌کنند و یاد کارگرانی که حدود دو قرن قبل برای داشتن حقوق اولیۀ کار جانشان را از دست دادند، گرامی می‌دارند.
کارگران نقشی مهم و چشمگیر در ساختار اقتصادی و اجتماعی جوامع دارند. از ساخت آسمان‌خراش‌ها تا تولید مواد غذایی، هر آنچه زندگی ما را ممکن می‌سازد، نتیجه دستان پرتلاش آن‌هاست. آنها در گرما و سرما، با دستمزدهای اندک و گاهی در شرایط ناامن، چرخ اقتصاد و جامعه را می‌چرخانند. روز جهانی کارگر (۱ می، مصادف با ۱۱ اردیبهشت) فرصتی است برای قدردانی از این قهرمانان خاموش و تلاش برای بهبود حقوق و شرایطشان.
در ایران، کارگران با چالش‌های بسیاری از جمله تورم، دستمزد ناکافی و نبود امنیت شغلی مواجه‌اند. نهادهایی مانند مؤسسه خیریه نیکان ماموت با پروژه‌های اشتغال‌زایی و حمایت معیشتی، گامی در جهت حمایت از این قشر زحمتکش برمی‌دارند. این مقاله تاریخچه روز جهانی کارگر، چالش‌های کنونی کارگران و راه‌های مشارکت در بهبود زندگی آنها را بررسی می‌کند. بیایید با هم جهانی عادلانه‌تر بسازیم.
تاریخچۀ روز جهانی کارگر
ایدۀ اعتصاب سراسری کارگران برای ۸ ساعت کار، به کشور استرالیا و ۲۱ آوریل سال ۱۸۵۶ بازمی‌گردد. تظاهرات سال ۱۸۵۶ آن‌قدر تأثیرگذار بود که کارگران تصمیم گرفتند تا در سالهای آینده هم اعتصابات را دنبال کنند. آنچه تجمعات ۲۱ آوریل را ادامه‌دار کرد، شهامت کارگران، همبستگی و خواستی بود که در آن حق ۸ ساعت کار را برای تمام کارگران جهان حقی مسلم می‌دانست.
یک می۱۸۸۶، دویست هزار کارگر در ایالات متحده برای به رسمیت شناخته‌شدن حق ۸ ساعت کار، دست به اعتصاب زدند. این تظاهرات در شیکاگو منجر به فاجعه‌ای تمام‌عیار شد؛ برگی از تاریخ کارگری که آن را با نام غائلۀ هی‌مارکت هم می‌شناسند.
کارگران هی‌مارکت در شیکاگو که از شرایط سخت کاری و آسیب‌های فیزیکی حین کار به تنگ آمده بودند، اعلام کردند که تا به خواستۀ محدودیت کار روزانه به ۸ ساعت نرسند، دست از اعتصاب برنمی‌دارند. پس از انفجار یک بمب دست‌ساز در میان جمعیت، پلیس که منتظر بهانه‌ای برای به بر هم زدن اعتصاب بود، وارد درگیری شد و چهار نفر از رهبران کارگری را دستگیر و سپس اعدام کرد، تعداد دقیق کارگران کشته‌شده در غائلۀ هی‌مارکت مشخص نیست.
همزمان با تحولات کارگری در آمریکا، جنبش کارگری در اروپا نیز قدرتمندتر شد، تا آن‌جا که در سال ۱۸۸۹، چهارهزار نمایندۀ کارگری در کنگره بین‌الملی کارگران شرکت کردند. همین‌جا بود که کنگره تصمیم گرفت تا روز یک می را روز جهانی بدون کار اعلام کنند.
روز جهانی کارگر چیست و چرا اهمیت دارد؟
روز جهانی کارگر به پاس مبارزات تاریخی کارگران برای حقوق اولیه مانند ۸ ساعت کار روزانه، مرخصی با حقوق و شرایط کاری ایمن نام‌گذاری شده است. این روز یادآور فداکاری کارگرانی است که در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ برای عدالت شغلی مبارزه کردند و برخی حتی جان خود را از دست دادند.
طبق گزارش سازمان بین‌المللی کار (ILO)، بیش از ۳.۵ میلیارد نفر در جهان کارگرند، اما بسیاری از آنها همچنان با مشکلات جدی مواجه‌اند: دستمزد پایین، ساعات کاری طولانی و نبود حمایت‌های قانونی. در ایران، کارگران بخش‌های ساختمانی، کشاورزی و کارگاه‌های کوچک اغلب در شرایط سختی کار می‌کنند. روز جهانی کارگر نه‌تنها فرصتی برای قدردانی است، بلکه تلنگری است برای اقدام در جهت عدالت اجتماعی و حمایت از این قشر.
این روز همچنین به ما یادآوری می‌کند که کارگران، فراتر از نقش اقتصادی‌شان، انسان‌هایی با آرزوها، خانواده‌ها و نیازهای عاطفی‌اند. حمایت از آنها، از خرید محصولات کارگاه‌های محلی تا مشارکت در کمپین‌های خیریه، می‌تواند زندگی‌شان را دگرگون کند.
روز جهانی کارگر در گذر زمان
1856؛ اعتراض سنگ‌تراشان ویکتوریای استرالیا
سنگ‌تراشان استرالیایی برای کاهش ساعت کار و رساندن به 8 ساعت در روز، دست به اعتصاب گسترده زدند.
1886؛ ماجرای هی مارکت اتفاق می‌افتد
در شیکاگو، با اعتصاب کارگران و دخالت پلیس، تجمع به خشونت کشیده شد، تعدادی از کارگران دستگیر و مدتی بعد اعدام شدند.
1889؛ روز جهانی کارگر ثبت شد
اول ماه می‌به عنوان روز مطالبۀ 8 ساعت کار از سوی طبقۀ کارگر، انتخاب شد.
1919؛ سازمان بین‌المللی کار ایجاد شد
سازمان بین‌المللی کار (ILO) به عنوان بخشی از معاهده ورسای و با نمایندگانی از 9 کشور ایجاد شد.
کارگران در جهان امروز: چالش‌ها و نیازها
کارگران امروز با چالش‌های جدیدی مواجه‌اند که ریشه در تغییرات اقتصادی، فناوری و اجتماعی دارد:
- اقتصاد پیمانکاری: گسترش قراردادهای موقت و پاره‌وقت، کارگران را از مزایایی مانند مرخصی با حقوق یا بیمه محروم کرده است.
- دستمزد ناکافی: در ایران، حداقل دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۳ تنها ۵۰٪ هزینه‌های معیشت را پوشش می‌دهد (منبع: شورای عالی کار). برای مثال، یک کارگر ساختمانی در تهران با درآمد ماهانه حدود ۱۲ میلیون تومان، به‌سختی می‌تواند نیازهای اولیه خانواده‌اش را تأمین کند.
- شرایط ناایمن: حوادث کاری مانند ریزش معدن یا آتش‌سوزی در کارگاه‌ها همچنان قربانی می‌گیرند. طبق گزارش وزارت کار ایران، سالانه بیش از ۱۰۰۰ حادثه کاری در کشور رخ می‌دهد.
- تورم و بیکاری: تورم بالا در ایران، قدرت خرید کارگران را کاهش داده و بسیاری را به مشاغل غیررسمی و کم‌درآمد سوق داده است.
- تبعیض جنسیتی: زنان کارگر، به‌ویژه در بخش‌های غیررسمی، اغلب دستمزد کمتری دریافت می‌کنند و از حمایت‌های قانونی کمتری برخوردارند.
این چالش‌ها نشان می‌دهند که روز جهانی کارگر فقط یک جشن نیست؛ بلکه فرصتی است برای آگاهی‌بخشی و اقدام برای بهبود شرایط کارگران.
چگونه روز جهانی کارگر را جشن بگیریم؟
همۀ مناسبت‌های تقویم زمانی برای جشن گرفتن موضوعی مهم یا گروهی از مردم هستند. روز جهانی کارگر زمانی است که می‌توانیم در آن برای آگاهی از زحمت‌های کارگران تلاش و از آنان تشکر کنیم. برای این کار ایده‌های بسیاری وجود دارد که می‌توان آنها را انجام داد:
یک روز برای خودت در نظر بگیر
اگر کارگر هستید، یک روز مرخصی بگیرید و کاری را انجام دهید که برایتان خوش‌آیند است. فرقی ندارد که برای پیادهروی یا کوه‌نوردی از خانه بیرون بروید، خودتان را به یک وعده غذا مهمان کنید یا کارهای عقب‌افتاده‌تان را انجام دهید. همۀ این کارها می‌تواند به شما آرامش دهد و از استرستان بکاهد.
در یک رویداد روز جهانی کارگر شرکت کنید
برای کسانی که ممکن است کمی بیشتر گرایش سیاسی داشته باشند، این روز فرصتی ایده‌آل برای شرکت در یکی از راهپیمایی‌ها یا گردهمایی روز جهانی کارگر است. این راهپیمایی‌ها معمولاً برای افزایش آگاهی در مورد دستمزد عادلانه و شرایط عادلانه کار سازماندهی و اختصاص داده می‌شود. بالاخره اولین قدم برای ایجاد هر نوع تغییری این است که مردم را از موضوع آگاه کنید!
با تاریخچۀ حقوق کارگران آشنا شوید
این روز زمان ایده‌آلی برای خواندن یک کتاب یا شنیدن پادکستی دربارۀ روز جهانی کارگر و تاریخ مبارزات کارگران برای رسیدن به حقوقشان است. برای مثال، با تحقیق در مورد این موضوعات کلیدی شروع کنید: خانه‌های کار ویکتوریایی که به دلیل استثمار فقرا و فقرا بدنام بودند. آتش‌سوزی کارخانۀ پیراهن مثلث نیویورک در سال 1911، در این حادثه خروجی‌ها و راه پله‌ها قفل شدند تا از استراحت کارگران جلوگیری کنند. بر اثر این آتش‌سوزی 123 زن و دختر و 23 مرد جان باختند که بیشتر آنها مهاجر بودند.
استراحت و خودمراقبتی
اگر کارگر هستید، یک روز را به خودتان اختصاص دهید. به پارک بروید، یک کتاب خوب بخوانید، یا با خانواده‌تان وقت بگذرانید. این استراحت به شما انرژی تازه‌ای می‌دهد.
شرکت در رویدادها
به سخنرانی‌ها یا کارگاه‌های آموزشی بپیوندید. این رویدادها اغلب برای آگاهی‌بخشی درباره حقوق کارگران و شرایط عادلانه کاری برگزار می‌شوند.
آموزش و مطالعه
کتاب‌ها یا پادکست‌هایی درباره حوادث تاریخی مانند آتش‌سوزی کارخانه پیراهن مثلث (۱۹۱۱) را مطالعه کنید. این آتش‌سوزی، که جان ۱۴۶ کارگر (عمدتاً زنان مهاجر) را گرفت، به اصلاح قوانین کار در آمریکا منجر شد.
حمایت از محصولات محلی
با خرید از کارگاه‌های کوچک به کارگران محلی کمک کنید.
مشارکت در خیریه‌ها
در کمپین‌های خیریه مانند پروژه‌های مؤسسه خیریه نیکان ماموت شرکت کنید تا به کارگران کم‌درآمد یاری برسانید.
با خرید درخت بادام اسکوپاریا از مجموعه درختان پروژۀ نیکان شما هم در کاری خیر سهیم می‌شوید
چرا به روز جهانی کارگر نیاز داریم؟
روز جهانی کارگر، روز مبارزۀ مردم برای کار شایسته و دستمزد منصفانه است. به لطف بیش از یک قرن تلاش کارگران، اکنون میلیون‌ها نفر حقوق و حمایت‌های اساسی را به دست آورده‌اند. حداقل دستمزد تعیین شده است، محدودیت‌هایی در ساعات کار وجود دارد، مردم حق دارند از تعطیلات با حقوق و دستمزد برخوردار شوند و هنگام بیماری مرخصی دریافت کنند.
با این حال، در سالهای اخیر، شرایط کار در بسیاری کشورها بدتر شده است. از زمان بحران مالی جهانی در سال 2008، کار پاره وقت، کوتاه مدت و با دستمزد بد رایج‌تر شده است و مستمری‌های دولتی در خطر است. ما همچنین شاهد ظهور «اقتصاد پیمانکاری» بوده‌ایم، که در آن شرکت‌ها کارگران را به طور معمول برای یک شغل کوتاه در یک زمان استخدام می‌کنند.
این کارگران حقوق معمولی برای تعطیلات با حقوق، حداقل دستمزد یا حقوق مازاد بر کار را ندارند. در این شرایط وجود روز جهانی کارگر مهم است تا به همگان یادآوری شود که آنچه به دست آمده است می‌تواند به آسانی از دست برود و برای حفظ آنها به تلاشی مستمر نیاز است.
آینده حقوق کارگران: چشم‌انداز و راهکارها
آینده کارگران به همکاری دولت، جامعه مدنی و نهادهای خیریه بستگی دارد. در ادامه، چالش‌ها و راهکارهای کلیدی بررسی می‌شوند:
چالش‌ها:
- امنیت شغلی پایین: قراردادهای موقت و نبود بیمه، کارگران را در معرض ناامنی مالی قرار داده است.
- دستمزد ناکافی: با تورم بالای ۴۰٪، دستمزدها نمی‌توانند هزینه‌های زندگی را پوشش دهند.
- حوادث کاری: فقدان نظارت کافی بر ایمنی کارگاه‌ها، سالانه صدها کارگر را قربانی می‌کند.
- کارگران غیررسمی: بخش بزرگی از کارگران ایرانی، به‌ویژه در مناطق محروم، از حمایت‌های قانونی محروم‌اند.
راهکارها:
- سیاست‌گذاری بهتر: افزایش حداقل دستمزد متناسب با تورم و اجرای قوانین ایمنی سخت‌گیرانه‌تر.
- آموزش و توانمندسازی: ارائه دوره‌های رایگان برای یادگیری مهارت‌های جدید، مانند فناوری‌های دیجیتال یا صنایع سبز.
- حمایت مردمی: خرید از کسب‌وکارهای محلی و مشارکت در کمپین‌های خیریه برای حمایت از کارگران کم‌درآمد.
- فناوری و نوآوری: استفاده از فناوری‌های جدید، مانند پلتفرم‌های آنلاین برای اتصال کارگران به فرصت‌های شغلی پایدار.
برای مثال، در برخی کشورها مانند آلمان، برنامه‌های آموزشی دولتی برای کارگران، نرخ بیکاری را به زیر ۵٪ رسانده است. ایران نیز می‌تواند با الگوبرداری از این مدل‌ها و حمایت از نهادهایی مانند خیریه نیکان ماموت، آینده بهتری برای کارگران رقم بزند.
نیکان حامی کارگران
خیریه نیکان ماموت، با بیش از ۱۴ سال تجربه درخشان و تکیه بر شفافیت و اعتماد، به‌عنوان یکی از معتبرترین خیریه‌های ایران، پروژه‌های هدفمندی را برای حمایت از خانواده‌های کارگری و بهبود زندگی آنها اجرا می‌کند. این خیریه با رویکردی جامع و متمرکز، نه‌تنها نیازهای اولیه کارگران را برآورده می‌کند، بلکه با توانمندسازی آنها، آینده‌ای پایدار و با عزت برایشان رقم می‌زند. اقدامات برجسته خیریه نیکان ماموت در این راستا عبارت‌اند از:
اشتغال‌زایی پایدار: پشتیبانی از کارگران برای راه‌اندازی کارگاه‌های تولیدی، که نه‌تنها درآمد ثابت ایجاد می‌کند، بلکه حس ارزشمندی و خودکفایی را در آنها تقویت می‌کند.
کمک‌های معیشتی هدفمند: توزیع ۱۰۰۰ بسته معیشتی در سال ۱۴۰۳، شامل مواد غذایی و اقلام ضروری، برای حمایت از کارگران کم‌درآمد در مناطق محروم، با اطمینان از اینکه ۱۰۰٪ کمک‌ها مستقیماً به دست نیازمندان می‌رسد.
پرداخت کمک‌هزینه خدمات درمانی: همراهی در پرداخت خدمات پزشکی، از جمله جراحی و تأمین دارو، برای کارگران بیمار، جهت کاهش فشار مالی بیماری و بازگرداندن سلامتی به آنها.
آموزش مهارت‌های کاربردی: برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه‌هایی مانند خیاطی، جوشکاری و تولید مواد غذایی، برای توانمندسازی کارگران و آماده‌سازی آنها برای ورود به بازار کار.
حمایت در بحران: کمک به کارگران آسیب‌دیده از بلایای طبیعی یا حوادث کاری، از جمله بازسازی خانه‌های تخریب‌شده، برای بازگرداندن ثبات به زندگی آنها.
خیریه نیکان ماموت با شفافیت مالی مثال‌زدنی، گزارش‌دهی دقیق و تعهد به اینکه هیچ بخشی از کمک‌های خیرین صرف هزینه‌های اداری نمی‌شود، اعتماد حامیان را جلب کرده است. این مؤسسه از طریق برنامه حامی‌یابی، کارگران و خانواده‌هایشان را با حامیان دلسوز مرتبط می‌کند و پیوندی عاطفی و انسانی ایجاد می‌کند که فراتر از کمک مالی، امید و دلگرمی به آنها می‌بخشد. حمایت از نیکان ماموت یعنی مشارکت در مسیر توانمندسازی که به خودکفایی کارگران کمک می‌کند و زندگی آنها را با عزت و امید بازسازی می‌کند.
داستان نجات جان محمدمهدی، کارگر زحمتکش، با حمایت نیکان ماموت
محمدمهدی، کارگر ۵۳ سالهای که با دستان پینه‌بسته از راه گلکاری و باغبانی در خانه‌ای استیجاری زندگی خانواده‌اش را تأمین می‌کرد، نمونه‌ای از تلاش کارگران ایرانی است. اما در ۲۴ آذرماه، زندگی این کارگر زحمتکش با بستری شدن پسر ۲۶ ساله‌اش، مهدی، در آی‌سی‌یو بیمارستان امام خمینی به دلیل عفونت شدید و کما، بحرانی شد. درمان مهدی نیازمند دارویی حیاتی با هزینه ۱۱۵ میلیون تومان بود، مبلغی که برای این خانواده کارگری غیرقابل دسترس بود.
خیریه نیکان ماموت، که متعهد به حمایت از کارگران است، با انتشار فراخوانی در رسانه‌های اجتماعی، داستان این کارگر و خانواده‌اش را به گوش مردم رساند. با شفافیت همیشگی و اطمینان از رساندن ۱۰۰٪ کمک‌ها به نیازمندان، نیکان ماموت توانست با حمایت ۱۰۰ نیکوکار، مبلغ مورد نیاز را تأمین کند. این همدلی جان مهدی را نجات داد؛ او از کما خارج شد و هر روز هوشیاری‌اش بهبود می‌یابد. این حمایت نه‌تنها فشار مالی و روانی را از دوش این خانواده کارگری برداشت، بلکه امیدی دوباره به آنها بخشید.
داستان نجات آقا محمدمهدی را این‌جا روایت کرده‌ایم.
داستان آجرهای امید برای یونس، کارگر زلزله‌زده خوی
یونس، کارگر روزمزد ۵۶ ساله، سال‌ها با دستان پینه‌بسته‌اش در روستای کوچکی در خوی برای خانواده‌اش نان‌آور بود. اما زلزله‌های سال ۱۴۰۱ خانه ساده او و همسرش کبری، ۵۲ ساله، را به تلی از خاک تبدیل کرد. آنها همراه پسرشان، که به دلیل انحراف پا نمی‌توانست کار کند، در کانکسی سرد و تنگ پناه گرفتند. یونس با زحمت زمینی خرید و دیوارهای خانه را تا ۶۰ سانتی‌متر بالا برد، اما دیگر توان مالی نداشت.
امید اما از راه رسید. مؤسسه خیریه نیکان ماموت با فراخوان «آجر مهربانی» در ۸ دی ۱۴۰۳، کمپینی برای جمع‌آوری ۴۴ میلیون تومان راه‌اندازی کرد. ۱۵۹ نیکوکار با تأمین ۲۲,۰۰۰ قالب آجر، خشت‌به‌خشت خانه یونس را ساختند. حالا این خانواده کارگری در آستانه بازگشت به سرپناهی امن است.
داستان کامل آقا یونس را این‌جا بخوانید.
این داستان‌ها نشان می‌دهند که چگونه خیریه نیکان ماموت با همدلی مردم و تعهد به کارگران، زندگی آنها را از بحران به امید و خودکفایی دگرگون می‌کند.
سخن پایانی
روز جهانی کارگر فراتر از یک مناسبت تقویمی است؛ این روز فرصتی است برای قدردانی از کارگرانی که جهان را می‌سازند و تلاش برای عدالت شغلی. هر یک از ما می‌توانیم با اقدامات کوچک، تغییری بزرگ ایجاد کنیم: از خرید محصولات کارگاه‌های محلی تا مشارکت در کمپین‌های خیریه.
از شما دعوت می‌کنیم:
- در فراخوان‌ها و کمپین‌های مؤسسه خیریه نیکان ماموت، مانند فراخوان آجر مهربانی، برای حمایت از کارگران شرکت کنید.
- محصولات کارگاه‌های محلی، مانند ترشی یا رشته آش، را بخرید و به اقتصاد کارگران کمک کنید.
- تجربه‌ها و نظرات خود را با هشتگ #روز_جهانی_کارگر در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید.
- این مقاله را با دوستان‌تان به اشتراک بگذارید تا آگاهی بیشتری درباره حقوق کارگران ایجاد شود.
بیایید با هم، جهانی بسازیم که در آن هر کارگر با عزت و امنیت زندگی کند.
مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت حامی خانواده‌هاست. خانواده‌هایی که بیشتر زنان و مردان عضو آنها کارگر هستند و نیکان با ایجاد اشتغال، معیشت، مسکن، درمان، آموزش و کمک هنگام بحران تلاش می‌کند آنان را کنار هم نگه دارد. اگر سری به اینستاگرام نیکان بزنید، می‌توانید دربارۀ این فعالیت‌ها بیشتر اطلاعات کسب کنید.
فرقی نمی‌کند این کارگران در کارگاه‌های ترشی‌سازی سیستان و بلوچستان کار کنند، در خانه رشتۀ آش تهیه کنند یا کفش بدوزند، نیکان به آنها کمک می‌کند که چرخ تولید را همچنان پویا نگه دارند. هنگام بیماری یاور آنان است و اگر به سن و سال پیری رسیده باشند از آنها حمایت می‌کند.
در روز جهانی کارگر، نیکان برای همۀ کارگران دستانی پرتوان و سفره‌ای پربرکت آرزو می‌کند، زیرا نیکان دنیای می‌خواهد که همه در آن شاد و سلامت باشند.
شما چه اندازه به کارگران اهمیت می‌دهید یا دشواری‌های کار آنان را می‌شناسید؟ در باکس پایین مقاله نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
نظرات
نظر شما در مورد این مطلب چیست؟