دستبند

دقیقاً معلوم نیست که از چه زمانی انسان به استفاده از زیورآلات به ‌ویژه دست ‌بندها تمایل نشان داد. آن‌ طور که باستان ‌شناسان می ‌گویند، مصریان حدود پنج‌ هزار سال قبل از میلاد، دست ‌بند استفاده می ‌کردند. در سال ۱۹۹۵ در ترکیه دست ‌بندی ساخته ‌شده از اُبسیدین پیدا شد که مربوط به ۷۵۰۰ سال قبل از میلاد بود.

در سال ۲۰۰۸ کارشناسان روسی، در غار دنیسوا در کوه‌ های آلتای سیبری به یافته‌ های دیگری رسیدند که ثابت می‌ کرد تاریخ پیدایش دست‌ بند به دوره‌ های بسیار قدیمی ‌تر زندگی بشر می‌ رسد. باستان شناسان روسی در این غار به مجموعه‌ ای از زیورآلات برخوردند که شامل یک دست ‌بند نیز بود. آزمایشات کربن برای تعیین قدمت این مجموعه زیورآلات نشان داد که سن آن به چیزی حدود 40هزار سال پیش می ‌رسد.

دست ‌بند چیست؟

دست ‌بند (bracelet) از ریشه یونانی برشیل به معنای چیزی که متعلق به دست و بازوست گرفته شده. دست ‌بندها از تلفیق سنگ‌های گوناگون، فلزات قیمتی، مروارید، صدف، چرم، ابریشم، چوب و حتی دانه‌ ها ساخته می ‌شوند. امروزه به این مواد پلاستیک ‌هم افزوده شده است با این حال دست ‌بندها همیشه در دستان بشر زیبایی آفریده‌اند، نشانۀ اقوام و طایفه‌ ها بوده‌اند و گاه به عنوان طلسم و چشم ‌زخم کاربرد داشته ‌اند.

موسسه خیریه ماموت در یک اقدام خداپسندانه، در جهت رفع مشکلات مستمندان اقدام به طراحی و فروش دست بند نموده است.

انواع دست ‌بند

دست‌ بندها با توجه با متریالی که از آنها ساخته شده‌اند، تقسیم‌ بندی می ‌شوند. دست ‌بندهای طلا که گاه جواهرنشان هم هستند گران‌ قیمت ‌ترین دست ‌بندها محسوب می‌شوند. دستبند های چرمی، چوبی، ساخته شده از نقره و مهره‌ های سنگی مشهورترین انواع دست ‌بند هستند که ممکن است در دست دیگران ببینیم.

این نوشته اما دربارۀ دست ‌بندهای مهره‌ای است، این دست‌بندها معمولاً از مهره‌ هایی با سوراخ مرکزی ساخته می ‌شود و توسط یک تکه رشته یا نوار اِلاستیک از طریق سوراخ ‌ها به هم متصل می‌شود. ممکن است در ساخت آنها از مهره‌ های چوبی، پلاستیکی، شیشه‌ ای یا حتی کریستالی استفاده شود اما مهره‌ های سنگی که معمولاً نیمه‌ قیمتی هستند معروف‌ ترین شکل دست‌بند مهره‌ ای هستند.

دست ‌بندهای مهره‌ای بسیار محبوب هستند که ممکن است از یک یا چند نوع مهرۀ سنگی تهیه شده باشند. این دست‌ بند‌ها می ‌توانند قفل داشته باشند یا به صورت کِشی باشند و گرچه اکنون بخشی از زیورآلات جوانان و نوجوانان محسوب می ‌شوند اما از زمان‌های بسیار دور جزیی از زیورآلات ایرانی بودند که از سنگ‌ هایی مثل عقیق و فیروزه و یاقوت ساخته می ‌شدند.

مهره‌ها از چه سنگ‌‎هایی هستند؟

سنگ‌ های قیمتی و نیمه‌ قیمتی، تنوع بسیاری دارند، اما برای دست ‌بندهای مهره ‌ای معمولاً سنگ‌ های نیمه‌ قیمتی که غیررسمی ‌تر هم هستند، به کار می ‌روند.این دست ‌بندها ممکن است فقط یک نوع سنگ داشته باشند یا ترکیبی از سنگ‌ هایی با رنگ‌ ها و برش‌ های مختلف باشند.

• عقیق

عقیق، گونه‌ ای گوهر سنگی است که از کوارتز و سنگ یمانی تشکیل شده است و انواع و رنگ‌ های متنوعی دارد. عقیق‌ها به طور معمول، در میان سنگ‌های دگرگون شده و سنگ‌های آتشفشانی، شکل می ‌گیرند. این سنگ‌ پرکاربردترین سنگ نیمه‌ قیمتی است و عقیق خزه‌ ای، شجری، عقیق باباقوری، آبدار، مجوف، دژی، منظره‌ ای و لایه‌ ای انواع مختلف آن هستند.

• کوارتز صورتی

سنگ کوارتز صورتی یک کانی ماکرو کریستالی است که به طور طبیعی به صورت کریستال‌ های پیچیده بزرگ وجود دارد. رز کوارتز به دلیل رنگ صورتی آن که از بوروسیلیکات فیبری تولید می‌شود با سایر کوارتز ها متفاوت است. کریستال‌های کوارتز صورتی به دلیل ساختارهای متفاوت کوارتز باید بر خلاف قیراط وزن و ابعاد معمولی خریداری شوند. مهره‌ های سنگ رز کوارتز یک سنگ درمانی است که استفاده و نزدیک‌ نگه ‌داشتن آن، قلب را به روی عشق باز می‌کند.

• سنگ جید

جید سنگی گران ‌بهاست که به دلیل زیبایی خیره‌کننده و اهمیت فرهنگی‌ اش مشهور است. این سنگ به دو شکل اصلی جیدیت و نفریت وجود دارد. هر دو این شکل‌ها کانی‌ های سخت و بادوامی هستند که برای هزاران سال در فرهنگ‌ های مختلف ارزش زیادی داشته‌ اند. یشم که بیش از همۀ رنگ‎ها به خاطر رنگ‌های سبز پر جنب و جوش شهرت دارد، نماد خلوص، آرامش و طول عمر در بسیاری از فرهنگ‌های شرقی، به ویژه در چین است. جایی که اهمیت معنوی و تشریفاتی عمیقی دارد. با این حال این سنگ به جز سبز، در رنگ‌ های صورتی، بنفش، زرد، قرمز، سرخابی و... نیز یافت می‌شود. کمیاب ‌بودن و جذابیت پایدار، جید را به ماده ‌ای مطلوب برای جواهرات و هنرهای تزئینی و ساخت زیورآلات زنانه و مردانه در سراسر جهان تبدیل کرده است.

• سنگ آمیتیست

سنگ آمیتیست یک کریستال شش وجهی است و از انواع کانی‌های کوارتز به حساب می‌آید. رنگ ارغوانی سنگ جواهر آمیتیست از محدوده صورتی تا بنفش متغیر است و آن را با عنوان روح سنگ نیز می ‌شناسند که این موضوع  به دلیل سایه‌ های بنفش موجود در آن است. نام دیگری که به سنگ آمیتیست اختصاص می‌ دهند، چاکرای تاج است، زیرا این سنگ نمادی از اتصال به عشق، انرژی و قدرت است.

سنگ جواهر آمیتیست زمانی که به عنوان جواهراتی مانند حلقه، گردنبند، دستبند، آویز و یا گوشواره مورد استفاده قرار می‌ گیرد می ‌تواند بسیار مؤثر واقع شود. رنگ آمیتیست از بنفش و یاسی تا بنفش قرمز روشن متغیر است و به دلیل وجود ناخالصی‌های آهن و آلومینیوم پدید می‌آید.

رنگ‌ های تیره‌ تر ارزشمندتر هستند، به‌ ویژه بنفش کامل با رگه‌ های صورتی. آمیتیست «سیبری» با رنگ بنفش تیره و رگه‌ های قرمز و آبی بالاترین قیمت‌ ها را به خود اختصاص می ‌دهند.

• سنگ اونیکس

سنگ اونیکسنام اونیکس (Onyx) از کلمه یونانی Nux و به معنای ناخن یا سر پنجه تیز جانوران است. دلیلش این است که سنگ اونیکس می‌ تواند رگه‌ هایی شبیه به رنگ پوست و گوشت انسان‌ روی خود  داشته باشد. این موضوع با یکی از افسانه‌ های یونان باستان نسبت دارد، در بعد ظهر یک روز آفتابی ونوس (آفرودیت) الهه آسمانی عشق و زیبایی در حال چرت ‌زدن بود.در این هنگام فرزند خردسالش کوپید (الهه عشق‌) که در کتاب‌ها به‌ صورت‌ پسربچه‌ بالدارى با تیر و پیکان‌ مجسم‌ مى ‌شود، ناخن‌های ونوس را با یکی از پیکان‌های نوک تیز جادویی ‌اش اصلاح کرد. تکه ناخن‌های قطع شده در آب رودخانه‌ های مقدس ریختند و از آنجا که بهشتی و آسمانی بودند به خواست خدایان به ته آب رفته و به اونیکس تبدیل شدند.

اونیکس بیشتر مواقع به رنگ سیاه در طبیعت یافت می ‌شود اما بعضاً به رنگ‌های قهوه ‌ای با خطوط سفید یا قرمز هم می ‌توان آن را پیدا کرد. پس از اونیکس سیاه، کانی قرمز رنگ اونیکس بیشترین طرفدار را دارد.

• لاجورد

لاجورد سنگی آبی ‌رنگ است که ترکیب شیمیایی آن شامل فسفات‌ های آب ‌دار طبیعی آلومینیوم، آهن، منیزیم و کلسیم است. این سنگ به خاطر سختی و رنگ آبی خوش‌ رنگش، در جواهرسازی به عنوان نگین به کار می ‌رود. لاجورد در میان سنگ‌های مرمر یا رگه‌ های نامنظم در سنگ‌های آهکی یافت می ‌شود. ناخالصی پیریت، که به صورت رگه یا نقاط طلایی یا برنزی در این سنگ دیده می‌ شود، باعث جلوه و قیمت بیشتر آن می ‌شود.

سنگ لاجورد علاوه بر زیورآلات در تولیدات دیگری مانند مجسمه، مُهره شطرنج و اشیای تزیینی کاربرد دارد. این سنگ بخاطر رنگ آبی تیره، قابلیت پودرشدن و امکان کنده‌کاری از هزاران سال پیش در جهان طرفدار داشته ‌است.

• سنگ فیروزه آفریقایی

همان ‌طور که از نام این سنگ برمی‎ آید، خواستگاه آن قاره آفریقاست با این حال همه سنگ‌های فیروزه آفریقایی در این قاره استخراج نشده ‌اند و در معادن کشورهای دیگر هم می ‌توان این سنگ زیبا را یافت.

سنگ فیروزه آفریقایی ویژگی‌ هایی دارد که هر سنگ فیروزه دیگری که آنها روا داشته باشد، در دسته سنگ فیروزه آفریقایی قرار می ‌گیرد. اولین ویژگی مثبت این سنگ رنگ آن است که کمی از انواع دیگره فیروزه تیره‌ تر است. این تیره‌ تربودن زیبایی خاصی را در ترکیب و کنتراست با فلزاتی مانند طلا دارد. از سوی دیگر میزان رگه‌ ها و نقش‌ و نگاری که فیروزه آفریقایی دارد به طور میانگین از دیگر انواع فیروزه بیشتر است. این سنگ به دلیل رنگ بی ‌نظیر و نقش چشم‌ نواز، گزینه بسیار ایده‌آلی برای دست ‌بندهای مهره‌ ای، دست‌ بند طلا، گردن ‌بند و آویز طلا، صندوق جواهرات و بسیاری زیورآلات دیگر دارد.

• چشم ‌ببری

چشم ببر که به کوارتز چاتویانت معروف است، به دلیل وجود کریوسیدولیت، تأثیری شبیه چشم گربه دارد که به چاتویانسی یا تلألو متغیر و سوسوزن معروف است. درخشندگی ابریشمین این سنگ حاصل رنگ سیاه همراه با لکه‌های زنگ ‌زده اکسید آهن است که جلوه راه‌راه زرد یا قهوه ‌ای مایل به طلایی به آن می ‌دهد.

درجه سختی چشم ببر 7 است و ساختار کریستالی سه گوش دارد. آفریقای جنوبی تنها منبع چشم ببر است که بسیار نزدیک به معادن الماس این کشور است.

• سنگ جاسپر

جاسپر از یک دی اکسید سیلیکون ناخالصش با الگوهای منحصر به فرد تشکیل شده که در هنگام ادغام بامواد معدنی، انواع مختلفی از این سنگ را ایجاد می‌ کند. جاسپر قرمز (red jasper) نوعی کوارتز مات به رنگ قرمز مایل به قهوه ‌ای است که رنگ قرمز آن بر اثر وجود آهن موجود در آن است.

سنگ‌های قیمتی جاسپر در سراسر جهان مانند هند، روسیه، اندونزی، ماداگاسکار، استرالیا، برزیل و ایالات متحده یافت می ‌شود.  جاسپر قرمز معروف‎ ترین نوع این سنگ است اما به رنگ‌های زرد، سبز، آبی یا اقیانوسی، پلنگی و خاکستری هم یافت می‌شود.