هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر

پرورش کودک سالم، یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای داشتن نسل آینده‌ای سلامت و تواناست. گرچه تلاش برای رسیدن به این موضوع، از دوران جنینی و تغذیۀ مادر آغاز می‌شود اما تغذیه با شیر مادر، در دوران جنینی هم، به همین اندازه مهم است.

در چند دهۀ گذشته پس از انتخاب هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر، سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با بهداشت همواره تلاش کرده‌اند، زنان را تشویق کنند تا نوزادان خود را با شیر مادر تغذیه کنند، با این حال هنوز نیاز است تا دربارۀ اهمیت تغذیه با شیر مادر صحبت و آن را ترویج کرد.

هفتۀ تغذیه با شیر مادر هر سال در سراسر جهان از 1 تا 7 آگوست گرامی داشته می‌شود. هدف این مناسبت جهانی افزایش آگاهی مادران دربارۀ تغذیه با شیر مادر و مزایای آن است. ضرورت وجود چنین آگاهی‌رسانی‌ای، از آن روی بود که به دلیل کاهش تعداد مادران مایل به شیردادن، نرخ مرگ‌و‌میر نوزادان در جهان افزایش یافته بود. گرچه هر زنی حق دارد تصمیم بگیرد که فرزند خود را چگونه تغذیه کند، اما سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می‎‌کند تغذیه با شیر مادر را تا دو سالگی کودک ادامه یابد.

تاریخچۀ هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر

هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر یکی از بزرگ‌ترین کمپین‌های مشترکی است که توسط سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان بهداشت جهانی (WHO) و یونیسف برگزار می‌شود. هدف این هفتۀ جهانی ترویج مزایای تغذیه با شیر مادر است. برگزاری هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر از سال 1992 آغز شد و شامل موضوعات سالانه‌ای مانند سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی و زنان است.

اهمیت تغذیه با شیر مادر از دوران‌های بسیار کهن جدی انگاشته می‌شد. شاید جالب باشد که بدانید در یونان باستان تصویر می‌شد شیر الهه‌های باستانی باعث قدرت‌های ماورایی همچون جاودانگی می‌‎شد. حتی براساس اساطیر یونان باستان، شکست‌ناپذیری هرکول خدای باستانی، به این دلیل بود که از شیر مادرش هِرا که بانوی قدرت، حامی زنان و ملکۀ آسمان‌ها، تغذیه کرده بود. این شیر هِرا بود که باعث پدیدآمدن کهکشان راه شیری شد و به بیان دیگر جهان را پدید آورد.

با این همه، تغذیۀ کودک با شیر مادر رفته‌رفته محبوبیت خود را از دست داد و گذر از عصرها و دوره‌های تاریخی کم‌کم تلاش چیزهای دیگری مانند شیر چهارپایان یا مخلوط آرد و غلات با آبگوشت جایگزین آن شود. به‌ویژه زنانی که توانایی تغذیه فرزندان با شیر خود را نداشتند مجبور بودند به دنبال جایگزینی مناسب برای آن باشند.

در قرن نوزدهم بود که شیرخشک‌های مخصوص نوزادان وارد بازار شد و بسیاری از زنان شیردهی سنتی را کنار گذاشتند. این روند اما با گذشت زمان و مشخص‌شدن ارزش‌های شیر مادر و تأثیر منفی تغذیه‌نشدن با آن بر کودک، تغییر کرد و در اوایل قرن بیستم، تلاش شد تا دوباره مادران به استفاده از آن تشویق شوند. در دهۀ 1960، تغذیه با شیر مادر احیا شد و تا همین زمانی که ما در آن هستیم، در سراسر جهان ترویج می‌شود.

روز جهانی تغذیه با شیر مادر سال 2024

هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر هر سال در اولین هفتۀ ماه آگوست با حمایت سازمان بهداشت جهانی (WHO)، یونیسف و بسیاری از وزارتخانه‌های بهداشت در سراسر جهان و سازمان‌های مدنی برگزار می‌شود. موضوعی که برای سال 2024 انتخاب شده، «بستن شکاف: حمایت از شیردهی برای همه» است.

این کمپین، از مادران شیرده با همۀ تنوع‌شان، حمایت می‌کند و در عین حال راه‌هایی را پیشنهاد می‌دهد که به واسط آنها خانواده‌ها، جامعه و کارکنان سیستم بهداشتی می‌توانند از مادران شیرده و تغذیه با شیر مادر حمایت کنند.

اهداف هفته جهانی تغذیه با شیر مادر

• حمایت از مادران از طریق گروه‌های همسالان برای ترویج، برقراری و ادامه شیردهی با آگاه‌کردن خانواده‌ها از مزایای مشاوره با همسالان.
• آموزش کارکنان مراقبت‌های بهداشتی برای حمایت از مادران و نوزادان به روش‌های مؤثر.
• تشویق دولت‌ها به درک اهمیت حمایت و ترویج تغذیه با شیر مادر و وضع قوانینی برای حمایت از مادر شیرده.
• تعمیق دانش در جامعه برای تقویت، ترویج و محافظت از شیردهی.

در هفتۀ تغذیه با شیر مادر چه کارهایی می‌تواند کرد؟

صحبت در مورد فواید شیردهی

این هفته برای ترویج فواید شیردهی و چگونگی کمک به رشد کودک بسیار مناسب است. می‌توانید ایده‌های خود را از طریق یک ویدیو یا یک پست در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید.

تجربۀ شیردهی خود را به اشتراک بگذارید

شیردهی برای شما چطور بود؟ چه یاد می‌گیرید؟ تجربیات خود را به اشتراک بگذارید تا دیگران در مورد مشکلات شما بیاموزند و هرگونه ترسی که ممکن است از این روند داشته باشند را برطرف کنند.

به یک گروه حمایت از شیردهی بپیوندید

با پیوستن به یک گروه حمایتی، دربارۀ شیردهی بیشتر بیاموزید تا به شما در رفع مشکلاتی که تجربه می‌کنید کمک کند. به جز این کار می‌توانید دربارۀ فواید شیر مادر تحقیق کنید و آگاهی خود در این زمینه را افزایش دهید.

5 حقیقت مهم در مورد شیر مادر

شیر مادر بر الگوی خواب کودک تأثیر می‌گذارد

شیر مادر باعث خواب آلودگی نوزاد می‌شود و کمک می‌کند که نوزاد بدون بی‌قراری کردن بیشتر و بهتر بخوابد.

هورمون‌های موجود در شیر مادر

شیر مادر حاوی پرولاکتین و اکسی توسین است. این دو هورمون وظایف مختلفی در بدن دارند اما در مورد شیردهی باید به این ااره کرد که پرولاکتین تولید شیر مادر را در بدن زنان به عهده دارد و اکسی‌توسین ترشح شیر از پستان مادر را تسهیل می‌کند. هر چه نوزاد بیشتر شیر بخورد این دو هورمون هم بیشتر ترشح می‌شوند و شیر بیشتری هم برای تغذیۀ نوزاد در بدن مادرش تولید می‌شود.

خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش می‌دهد

تصور می‌شود زنانی که شیر می‌دهند کمتر به سرطان سینه مبتلا می‌شوند.

خطرات خاص کاهش می‌یابد

تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به سندرم مرگ نوزاد را کاهش می‌دهد. به این ترتیب خطر مرگ بین کودکانی که تا یک سالگی با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر از کودکانی است که با شیر مادر تغذیه نمی‌شوند. همچنین تغذیه با شیر مادر بعد از یک سالگی باز هم به کمترشدن خطر مرگ برای کودکان کمک می‌کند.

چرا هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر مهم است؟

باعث ترویج شیردهی می‌شود

این هفته جهانی تغذیه با شیر مادر را ترویج می‌کند و زنان را در سراسر جهان تشویق می‌کند تا برای مدت معینی به فرزندان خود شیر بدهند.

اهمیت شیردهی را تشخیص می‌دهد

هدف این هفته این است که چرا شیردهی برای نوزادان و همچنین مادران آنها ضروری است. همچنین مزایای این فرآیند را آشکار می‌کند.

این رویداد آگاهی دربارۀ شیردهی را افزایش می‌دهد

در هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر، حقایق متعددی در مورد شیردهی مانند اینکه یک مادر شیرده چه چیزی باید بخورد، چه زمانی باید به کودک غذا بدهد و مانند این‌ها مطرح می‌شود.

فواید شیردهی چیست؟

شیردادن فواید بسیاری دارد، هم بدن مادر از این فواید نفع می‌برد و هم نوزاد با خوردن شیر مادر رشد بهتر و بدن سلامت‌تری خواهد داشت. از سوی دیگر شیر مادر مجموعۀ کاملی از مواد مغزی است و بهترین منبع برای غذادادن به کودک محسوب می‌شود. جالبت است بدانید که با رشد نوزاد، شیر مادر متناسب با نیازهای جدید بدن کودک تغییر می‌کند و کامل می‌شود. 

شاید به نظر برسد که شیردادن به نوزادی که تازه متولد شده است، کاری بسیار طبیعی است، با این حال این کار آن‌قدرها هم که به نظر می‌رسد، ساده نیست و زنان بسیاری برای شیردادن به نوزادشان به کمک‌های تخصص نیاز دارند. به‌علاوه مادران جوان نیاز دارند تا نحوۀ درست شیردادن را بیاموزند تا تغذیۀ کودک بهتر و درست‌تر انجام شود. به هر حال مادران باید دست‌کم تا 6 ماه نخست تولد کودک، او را با شیر خود تغذیه کنند، این کار کمک می‎کند بدن کودک‌ قوی‌تر و نسبت به بعضی بیماری‌ها ایمن شود.

مزایای شیر مادر برای نوزادان

نوزادانی که حداقل در شش ماه نخست تولد، از شیر مادر تغذیه کرده باشند، کمتر ممکن است بیماری‌های زیر را مبتلا شوند:

• آسم
• چاقی
• دیابت نوع 1
• بیماری شدید تنفسی تحتانی
• اوتیت میانی حاد (عفونت گوش)
• سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)
• عفونت‌های دستگاه گوارش (اسهال و استفراغ)
• انتروکولیت نکروزان (NEC) برای نوزادان نارس

مزایای شیردهی برای مادران

شیردادن به نوزاد برای مادران هم فوایدی دارد، مادرانی که نوزادانشان را با شیر خود، تغذیه می‌کنند، کمتر به این بیماری‌ها مبتلا می‌شوند:

• سرطان پستان
• سرطان تخمدان
• دیابت نوع 2
• فشارخون بالا

نیکان حامی مادران

مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت، به عنوان حامی خانواده‌ها در هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر، برای همۀ مادران و کودکان ایران آرزوی سلامتی دارد. نیکان که شرح فعالیت‌هایش را می‌توانید در اینستاگرام مؤسسه ببینید، همیشه تلاش کرده است، تا از همۀ اعضای خانواده به‌ویژه مادران حمایت کند تا آنان بتوانند فرزندانی سلامت و توانا تربیت کنند.

هفتۀ جهانی تغذیه با شیر مادر زمانی خوبی است تا به یاد بسپاریم، مادران بسیاری هستند که به جز آموزش و آگاهی به بهبود وضعیت معیشت، اشتغال و درمان نیاز نیاز دارند تا بتوانند فرزندان کوچک خود را بهترین غذای ممکن، یعنی شیر مادر تغذیه کنند.