روز جهانی دوستی
وقتی هر موضوعی در جهان یک روز برای خودش دارد، چرا روز جهانی دوستی، چنین روزی نداشته باشد؟ شاید بتوان دوستی را یکی از مهم‌ترین دستاوردهای بشر دانست. احساسی که بسیاری مفاهیم بشری دیگر را موجب می‌شود و زمینۀ بسیاری از کارهای خوب و خیر در دنیاست.
در دنیایی که فقر، جنگ و بیماری‌های همه‌گیر مردم را از داشتن یک زندگی معمولی و اولیه دور کرده است، شاید دوستی بتواند کمی به ما یاری رساند و ما را وادار کند به خاطر دیگرانی که دوستشان داریم، رفتار بهتری را انتخاب کنیم. روز جهانی دوستی هم فرصتی است تا دوباره به خودمان، روابطمان با آدم‌ها و نگاهمان به جهان فکر کنیم تا هم خودمان بهتر باشیم و هم بتوانیم به بهتر شدن دیگران و زندگی‌شان کمک کنیم.
در ادامه مطلب “روز جهانی دوستی” می‌خوانید:
تاریخچۀ روز جهانی دوستی
قبل از هرچیز شاید بد نباشد بدانیم که روز جهانی دوستی از کجا آمده است. روز جهانی دوستی سال 1919 به وسیلۀ شرکت کارت پستال هالمارک (Hallmark) پایه‌گذاری شد. این روز در ابتدا انتخاب شده بود تا مردم دوستی‌هایشان را با فرستادن کارت پستال برای هم جشن بگیرند. هر چند در سال 1940 بازار کارت پستال ناگهان با رکود مواجه شد و در نهایت از بین رفت.
اما چه باور کنید چه نه، در سال 1998 شخصیت کارتونی «وینی پو» به‌عنوان سفیر دوستی جهان در سازمان ملل متحد انتخاب شد و در آوریل 2011، سازمان ملل به صورت رسمی 30 جولای را به عنوان روز جهانی دوستی به رسمیت شناخت؛ گرچه، بیشتر کشورها اولین روز ماه آگوست را به‌عنوان روز جهانی دوستی جشن می‌گیرند.
با گسترش شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌ها ما را بیشتر از گذشته با دیگران در ارتباط قرار داد و هشتگ روز جهانی دوستی این فرصت را به همگان بخشید تا بتوانند فارغ از اینکه کجای جهان هستند؛ با این مناسبت همراهی کنند.
بر اساس اعلامیۀ روز جهانی دوستی، همگان دعوت شده‌اند تا این روز را به شیوه‌ای متناسب با فرهنگ و آداب‌ورسوم جوامع محلی، ملی و منطقه‌ای خود گرامی بدارند و در این مسیر از آموزش و فعالیت‌های جمعی برای افزایش آگاهی عمومی نیز بهره‌گیرند. قدرت دوستی یک قدرت بین‌المللی است که به همۀ سرزمین‌ها و فرهنگ‌ها رسیده است و تنوع فرهنگ‌ها در سرتاسر جهان نشان می‌دهد که هیچکس این روز را یکسان جشن نخواهد گرفت.
برخورد با خشونت علیه زنان؛ گره‌ای کور که تنها با آگاهی باز می‌شود.
معنای دوستی
این سؤال که دوستی چیست برای هر فرد پاسخ متفاوتی دارد، دوستی‌ها روابطی شامل دو بعد بسیار حیاتی یعنی وابستگی متقابل و مشارکت داوطلبانه هستند. دوستی واقعی تمایل یک فرد برای تعامل با دیگری است.
علاقۀ متقابل به تجربیات و افکار یکدیگر و همچنین احساس تعلق، ارتباط، تحسین، احترام، اعتماد، و حمایت عاطفی دیگر عناصری هستند که در دوستی، میان افراد وجود دارد. نمی‌توان گفت که دوستی‌ها چه زمانی و کجا به وجود می‌آیند. آنها اغلب از یک علاقه یا سرگرمی مشترک آغاز می‌شوند.
افرادی که در یک مرحلۀ مشترک از زندگی هستند، مثلاً همکلاسی یا همکارند، تازه بچه‌دار شده‌اند و یا بازنشسته‌اند، ممکن است به هم نزدیک شوند. افراد با پیشینه و فرهنگ مشابه نیز تمایل دارند با پیونددادن تجربیات مشترک زندگی دور هم جمع شوند.
اگرچه بیشتر این روابط برای عمیق‌شدن به زمان نیاز دارند، اما گاهی اوقات دوستی شبیه یک صاعقه است؛ مثلاً در یک گروه بزرگ از افراد جدید هستید، کسی را به خود جلب می‌کنید و «بوم»! این یک جورهایی به انفجار «عشق در نگاه اول» می‌ماند، با این تفاوت که صرفاً دوستانه است.
دوستی فقط میان افرادی که با هم آشنایی طولانی دارند پیش نمی‌آید، گاه افرادی که مدت‌هاست می‌شناسیم به ما نزدیک نیستند، در حالی که ممکن است، کسی که فقط برای مدت کوتاهی می‌شناسیم را بهترین دوست برای خود بدانیم.
بیشتر بخوانید: بررسی تأثیر کار خیر بر آرامش روان فرد
چگونه روز جهانی دوستی را جشن بگیریم؟
برای پاسخ به چنین سؤالی باید گفت که هیچ برنامۀ از پیش تعیین‌شده‌ای برای آنکه چگونه روز جهانی دوستی را جشن بگیریم وجود ندارد. در واقع شما و بهترین دوستانتان صفحه‌ای خالی در اختیار دارید تا همۀ کارهایی که دوست دارید برای جشن‌گرفتن چنین روزی انجام دهید در آن فهرست کنید. ممکن است بخواهید با هم به سفری یک روزه بروید، از مکان‌های عمومی بازدید کنید، به جایی بروید که برای اولین بار آنجا با هم آشنا شده‌اید یا جایی را انتخاب کنید که همیشه قصد داشته‌اید با هم بروید.
با وجود اینکه بسیاری از مردم زمان کافی برای داشتن برنامه‌های مفصل ندارند اما همین موضوع روز جهانی دوستی را به مناسبتی شگفت انگیز تبدیل می‌کند. بهترین دوستان، درک می‌کنند که اغلب اوقات، زندگی چنین وضعیتی دارد. به همین دلیل نداشتن برنامه‌های بزرگ و خاص در چنین روزی آنها را از دوستی دلسرد نمی‌کند.
گاه یک تماس تلفنی، برای باخبرشدن از حال کسی می‌تواند به گفت‌وگویی چند ساعته دربارۀ زندگی، جهان و هرچیزی در این میان تبدیل شود. جشن گرفتن روز جهانی دوستی در مدرسه نیز آسان است. دانش‌آموزان می‌توانند در مورد معنای دوستی و اینکه چرا دوستان خود را بهترین می‌دانند، مقاله بنویسند. همچنین هنر، شعر و دیگر روش‌های بیان افکار و احساسات، راه‌هایی هستند که بچه‌ها را به فکرکردن دربارۀ دوستی وادار می‌کند.
به هر حال، امروز فرصتی است که به همۀ بهترین دوست‌هایتان، چه نزدیک و چه دور، اجازه دهید تا بدانند چقدر برایشان اهمیت قائلید. امروز می‌توانید با دوستان قدیمی، دوستان جدید و حتی کسانی که هر روز هفته می‌بینید ارتباط برقرار کنید و معنای دوستی را جشن بگیرد.
چرا با یک فرد خاص دوست می‌شویم؟
برای آنکه بتوانیم دربارۀ دوستی به درستی بیاندیشم، بهتر است سری به دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان بزنیم، به ویژه کسانی که در آثار خود به شکل مدون و جدی، موضوع دوستی را بررسی کرده‌اند.
ارسطو، فیلسوف یونانی، تعریف روشنی از دوستی دارد او می‌گوید: «حتی اگر همۀ چیزهای نیکِ جهان را به ما ببخشند، هیچکس نمی‌پذیرد که بی دوست زندگی کند.»
ارسطو رابطه‌های دوستانه را به سه دسته طبقه‌بندی می‌کند: رابطه برای نیاز و منفعت، رابطه برای لذت و رابطه بر مبنای فضیلت. رابطه با کسی که می‌تواند ما را به ثروتمندان و قدرتمندان وصل کند، دوستی برای منفعت است. شور و شوق میان یک زوج، بی‌تردید در دستۀ دوم جای می‌گیرد اما وقتی کسی را به خاطر فضیلت‌های فکری و اخلاقی، دوست می‌داریم، نوع سوم پدید می‌آید که البته ارسطو آن را دوستی واقعی می‌نامد.
با این حال مسئله به همین سادگی نیست، فرض کنید آنطور که ارسوط می‌گوید ما کسی را به خاطر فضیلت‌هایش دوست داریم، اگر کسی پیدا شود که دقیقاً همان ویژگی‌ها را داشته باشد و البته بهتر هم باشد، آیا دوست خود را رها خواهیم کرد و به سراغ دیگری خواهیم رفت؟
به احتمال زیاد جواب بیشتر آدم‌ها به این سؤال منفی است. پس واقعاً چه چیز ما را مجاب به دوستی با یک فرد می‌کند؟ آیا می‌توانیم دلایلمان را برای دیگر توضیح دهیم و اساساً چنین چیزی توضیح‌دادنی است؟
حقیقت این است که پاسخ درست و دقیقی برای این سؤالات وجود ندارد و ما هر اندازه تلاش کنیم که توضیح دهیم چرا مایلیم با کسی دوست شویم، پاسخمان قطعاً مبهم و نادقیق خواهد بود، پاسخ هایی که هرگز نمی‌توانند دلیل بنیادین عواطفمان را بازگو کنند.
به این ترتیب تعریف ارسطو که دوستی بر مبنای فضیلت را واقعی ترین نوع دوستی می‌دانست، چندان درست به نظر نمی‌رسد و گویی ارائۀ تعریفی برای ابعاد دوستی ممکن نیست. نکتۀ جالب اینجاست که این معیارها و دلایل برای خود ما هم نامعلوم است و همین جنبۀ ناگفتنی و نامشخص است که دوستی با یک فرد را مهم و دوست داشتنی می‌کند.
در دوست داشتن‌ها و دوستی‌ها میل به تجربۀ آینده ای بهتر است که باعث دوام می‌شود. دوستی تعهد به آینده می‌آورد و جملۀ «تو دوستمی» یا از آن کلی‌تر «دوستت دارم» تنها ابراز احساسات در لحظۀ حال نیست بلکه این نوید را نیز در خود دارد که احساسات دوستان بیش از لحظۀ حال دوام خواهد آورد و حضور ما در زندگیِ همدیگر به نوعی زندگی را برای هر دویمان بهتر می‌کند.
به جز آن جذابیت‌های نخستین، چیزهای دیگری نیز دربارۀ دو دوست وجود دارد که وقتی یکدیگر را بهتر بشناسند برایشان جذاب خواهند بود، چیزهایی که هنوز نمی‌دانند چیست.
دوستان در اصل وسیله‌ای برای رسیدن به هدف‌های یکدیگر نیستند، بلکه خودشان هدف‌هایی مستقل‌اند. دوستی آینده‌ای بهتر را بشارت می‌دهد و تا وقتی پابرجاست، چنین است. حالا این آینده چیست؟ کسی نمی‌داند.
اعداد و روز جهانی دوستی
- 22 درصد افراد در صورت داشتن یک شبکۀ دوستی نزدیک بیشتر عمر می‌کنند.
- یک فرد بالغ به طور میانگین 2 دوست بسیار نزدیک دارد.
- 26 درصد افراد با دوستان خود در مورد مطلبی که در اینترنت منتشر شده است، درگیر می‌شوند.
- احتمال مرگ زنان مبتلا به سرطان پستان که شبکه‌ای از دوستان نداشته باشند، دوبرابر بیشتر است.
- کودکان در 9ماهگی رابطۀ دوستانه را درک می‌کنند.
- 36 درصد افراد هنگامی که دوستشان عادتی را ترک کند، با او همراهی خواهند کرد.
- 7برابر احتمال بیشتری دارد که وقتی با دوستتان در یک مکان همکار هستید، بهره‌وری بیشتری داشته باشید.
- جوانان هرهفته 10 تا 25 ساعت را صرف روابط اجتماعی با دوستان خود می‌کنند.
- 57 درصد نوجوانان در فضای مجازی دوست صمیمی پیدا می‌کنند.
هفت حقیقت دربارۀ دوستی
دوستی برای همۀ ما معنای متفاوتی دارد فیلسوف‌ها دربارۀ چیستی آن بحث می‌کنند و مفهوم دوست‌بودن را به چالش می‌کشند، دانشمندان اما نگاه دیگری به دوستی دارند و تلاش می‌کنند برایش دلایل علمی پیدا کنند.
آیا می‌دانستید که دوستی ریشه در علم دارد؟ مطالعات زیادی در مورد چگونگی و چرایی دوست‌یابی انجام شده است و نتایج به دلایل علمی اشاره دارد. در اینجا هفت واقعیت علمی جالب در مورد دوستی را مرور می‌کنیم.
معیارهای علمی برای دوستی وجود دارد
تفاوت بین یک دوست واقعی و یک آشنا چیست؟ باور کنید یا نه، علم برای این موضوع جواب دارد. دانشمندان علوم رفتاری و روانشناسان، دوستی نزدیک را رابطه‌ای توصیف می‌کنند که شامل یک پیوند طولانی مدت از فداکاری و لحظات مشترک است. یک دوست واقعی خوشبختی شما را در اولویت قرار می‌دهد، هرگز از شما نمی‌خواهد که دوستی خود را مقدم بر اصول خود قرار دهید، و وقتی از او جدا بمانید، دلتان برای او تنگ می‌شود.
دوستی از اولین چیزهایی است که دربارۀ آن می‌آموزیم
در ژانویه 2014، مجلۀ روانشناسی تجربی از تحقیقاتی خبر داد که می‌گفت، نوزادان از 9 ماهگی متوجه می‌شوند که دوستان تمایل به علایق مشابه دارند. بر اساس این تحقیقات کودکان پیش از اینکه بتوانند صحبت کنند، انتظاراتی در مورد دنیای اجتماعی دارند.
آنها حتی در سن بسیار کم، می‌دانند که برای دوستی چه چیزی لازم است. آماندا وودوارد، استاد روانشناسی در دانشگاه شیکاگو می‌گوید: «نوزادان نه ماهه به روابط دیگران توجه می‌کنند.» «نوزادان می‌توانند تعامل دو غریبه را مشاهده کنند و در مورد اینکه آیا این دو نفر احتمالاً دوست هستند یا خیر، استنباط کنند.»
حیوانات نیز می‌توانند دوست شوند
مطالعات نشان داده است که حیوانات می‌توانند با حیوانات دیگر دوستی مادام‌العمر برقرار کنند، حتی اگر از یک گونه نباشند. تاکنون، تحقیقاتی روی شامپانزه‌ها، بابون‌ها، اسب‌ها، کفتارها، فیل‌ها، خفاش‌ها و دلفین‌ها انجام شده است اما دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم دوستی فقط منحصر به این گونه‌هاست.
علم ثابت کرده است که دوستی فواید زیادی دارد، از جمله موجب کاهش استرس و سلامتی می‌شود، به این ترتیب دوستی‌ها برای دو طرف سودمند هستند و به همین دلیل است دوستی بین هر حیوانی، صرف نظر از نوع، می‌تواند، وجود داشته باشد.
دوستان ما واقعاً بهترین وجه ما را به نمایش می‌گذارند
در سال 2013، تحقیقاتی در دانشگاه کالیفرنیا سن‌دیگو نشان داد که افراد در جمع‌های دوستانه، نسبت به زمانی که تنها هستند، جذاب‌تر به نظر می‌رسند.
چرا چنین اتفاقی می‌افتد؟ این مطالعه نشان می‌دهد سیستم بصری انسان، بیش از هر معیاری براساس بازنمایی ذهنی دربارۀ جذابیت یک فرد تصمیم می‌گیرد و قرارداشتن در گروه موجب می‌شود سیستم بصری، یک فرد را جالب‌تر و دوست‌داشتنی‌تر از یک فرد تنها ارزیابی کند.
چنین سازوکاری موجب می‌شود، بازنمایی ذهنی، به چنین افرادی نمرات بیشتری بدهد و حتی برای چهره‌های متوسط از نظر زیبایی، میانگین بالاتری در نظر گیرد.
دوستی‌های دوران کودکی به پایان می‌رسند
شاید در سال‌هایی که تازه مدرسه رفتن را تجربه کرده بودید، به نظر می‌رسید دوستان دوران دبستان، بهترین دوستان زندگی‌تان خواهند بود، اما آیا این طور بود؟ برای پاسخ باید دید که با چند نفرشان را پیش از دوران دبیرستان کنار گذاشتید و هنوز با چند نفر از آنها ارتباط دارید؟
یک مطالعه طولانی مدت توسط دانشگاه آتلانتیک فلوریدا (FAU) اخیراً نشان داد که دوستی‌های اوایل نوجوانی، تقریباً همیشه به دلیل شباهت‌نداشتن از هم می‌پاشند.
این مسئله که دو دوست از طبقۀ اجتماعی متفاوتی می‌آیند و ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری مختلفی دارند، باعث تعارض می‌شود، فعالیت‌های مشارکتی و لذت‌های مشترک را تحت تأثیر قرار می‌دهد و موجب می‌شود پیوندهای دوستی مختل شوند.
150 دوستی همزمان یا عدد دانبار
عدد دانبار بر یکی از محدودیت‌های شناختی انسان تأکید دارد. این عدد که رابین دانبار اولین بار آن را مطرح کرد، بیشینۀ تعداد افرادی که یک نفر می‌تواند با آنها رابطۀ اجتماعی یا دوستی پایدار برقرار سازد را مشخص می‌کند. پژوهشگران معتقدند این عدد چیزی بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ است هر چند بر روی مقدار دقیق آن اجماعی وجود ندارد.
عشق دوستی‌ها را کم‌رنگ می‌کند
تحقیقات نشان داده است که وقتی یک شریک عاشقانه جدید به دست می‌آورید، ممکن است دو نفر از نزدیک‌ترین دوستان خود را از دست بدهید. یک دلیل ساده برای این موضوع وجود دارد؛ به نتیجه رساندن یک رابطه، زمان می‌برد. مدت زمانی که یک فرد برای معشوق جدید خود سرمایه‌گذاری می‌کند، همان زمانی است که پیش از این با دوستان قدیمی خود می‌گذراند.
دانبار محاسبه کرد که یک فرد به طور متوسط پنج دوست نزدیک دارد که هنگام بحران به آنها مراجعه می‌کند. با این حال، کسانی که در یک رابطه هستند فقط چهار نفر دوست نزدیک دارند که یکی از آنها هم شریک زندگی اوست. بر اساس این مطالعه مردان و زنان به طور مساوی در هنگام واردشدن به یک رابطه جدید دوست صمیمی خود را از دست می‌دهند. به هر حال بهتر است دوستان خود را نزدیک نگه دارید، آنها به شما نیاز دارند و شما به آنها نیاز دارید!
دوستان ناشناخته
آیا ما فقط می‌توانیم با کسانی که می‌شناسیم دوست شویم؟ به یک معنا شاید پاسخ به این سوال مثبت باشد؛ دوستی رابطه‌ای دست کم دوسویه تعریف می‌شود و باید پویایی داشته باشد. اما اگر کمی متفاوت فکر کنیم میبینیم که ما می‌توانیم با کل جهان دوستانه رفتار کنیم، می‌توانیم کسانی را دوست بداریم که هرگز نخواهیم دید و بر زندگی افرادی تأثیرگذار باشیم که آنها را نمی‌شناسیم. از این نظر نه یک رابطۀ معمول که یک ارتباط قلبی میان ما و افراد شکل خواهد گرفت که برای همیشه ماندگار خواهد شد.
این شکل از دوستی به کاری که خیریه‌ها انجام می‌دهند شبیه است، وقتی شما برای کسی که نمی‌شناسید کمک می‌فرستید، همدلی و شفقت از خود نشان می‌دهید. در عین حال خود را دربارۀ سرنوشت دیگران مسئول دانسته‌اید و برای کمک به او اعلام آمادگی کرده‌اید، کارهایی که در روابط دوستانه هم دیده می‌شود.
مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت، به عنوان یک نهاد یاری‌رسان به خانواده‌ها همواره تلاش می‌کند چنین رابطه‌ای را میان مددجویان و حامیان خود برقرار کند و دوستی را چنان بگستراند که همۀ افراد شادی و آرامش را در زندگی خود تجربه کنند.
فعالیت‌های این مؤسسۀ خیریه معمولاً به شکل گروهی انجام می‌شود، به عنوان مثال بسته‌بندی سبدهای آذوقه و کیف‌های لوازم‌التحریر با همکاری دواطلبان اتفاق می‌افتد. فعالیتی که خود به افزایش حس دوستی و ارتباط بیشتر حامیان نیز می‌انجامد.
برای آنکه فعالیت‌های خیریۀ نیکان را بیشتر بشناسید، می‌توانید صفحۀ اینستاگرام این خیریه را دنبال کنید.
نظرات
نظر شما در مورد این مطلب چیست؟