روز جهانی زیستگاه

حدود سال‌های ۴۳۰۰ تا ۳۱۰۰ قبل از میلاد بود که بشرِ نخستین، برای خود سکونتگاهی ساخت و در آن زندگی کرد. سکونتگاه در واقع همان مکانی است که نیازهای زیستی انسان‌ها را تأمین می‌کند و آن‌قدر امن هست که بتوانند در آن خانه بسازد.

شاید بتوان گفت که حیات ما و سکونتگاه‌هایمان به هم وابسته است، همان‌طور که سکونتگاه نیازهای ما را پاسخ می‌گوید، ما نیز باید بقای سکونتگاهمان را با محافظت از آن تضمین کنیم.

سازمان ملل متحد، نخستین دوشنبۀ ماه اکتبر هر سال را روز جهانی زیستگاه نامیده است تا به ما یادآوری کند که هر انسانی، حق دارد سرپناهی داشته باشد و البته همۀ افراد وظیفه دارند از زیستگاهشان مراقبت کنند.

شاید باورکردنی نباشد، اما همین حالا که این مقاله را می‌خوانید، بیش از یک میلیارد و ششصد میلیون نفر در سراسر جهان از داشتن یک سکونتگاه ایمن و مناسب محرومند و یکصد میلیون نفر نیز اساساً مسکنی ندارند و بی‌خانمان به حساب می‌آیند.

در روز جهانی زیستگاه باید به این موضوع دوباره فکر کنیم که شهرها و روستاها چگونه رشد می‌کنند؟ آیا همۀ انسان‌ها محیطی مناسب برای یک زندگی خوب دارند؟ زندگی ما در یک شهر بر جهان اطراف آن چه تأثیری دارد و چگونه می‌توان هم در یک شهر زیست و هم از محیط زیست آن نگهداری کرد؟

این سؤالات نشان از یک نکتۀ مهم دارد؛ همۀ ما در برابر زیستگاهمان مسئولیم و باید بیاموزیم که بهترین رفتار برای حفظ آن و البته حفظ زندگی و سلامت خودمان چیست. فقط مسئولیت‌پذیری ماست که تضمین‌ خواهد کرد، آینده‌ای روشن و خوشایند پیش رو داشته باشیم، زیرا اگر جز این باشد، زیستگاهمان را از دست خواهیم داد.

تاریخچۀ روز جهانی زیستگاه

سازمان ملل متحد در سال 1985 برای توجه به موضوع سکونتگاه‌های بشر، قطعنامه‌ای تصویب کرد و نخستین دوشنبۀ ماه اکتبر هر سال را روز جهانی زیستگاه نامید.

این روز زمانی است برای تأکید بر لزوم تأمین مسکن برای همۀ مردم به شرط آنکه توسعۀ پایدار در ساخت آن‌ها رعایت شود و شهرها و روستاهایی ایمن‌تر و سازگار با محیط‌زیست پدید آید. کشورهای بسیاری در فعالیت‌های این روز مشارکت دارند و برای بررسی تأثیر شهرنشینی بر زیستگاه‌های انسانی و محیط‌زیست تلاش می‌کنند.

چهارسال پس از تصویب قطعنامۀ سکونتگاه‌های انسانی،آژانس توسعۀ شهری سازمان ملل متحد، جایزۀ ویژه‌ای را به راه‌های نوین ساخت سکونتگاه‌ها اختصاص داد. این جایزه که هر سال در روز جهانی زیستگاه اهدا می‌شود، به کسانی تعلق می‌گیرد که سهم ویژه‌ای در ساختن زیستگاه‌های انسانی و بهبود کیفیت زندگی مردمان دارند و در طرح خود، تأمین سرپناه برای همۀ مردم و وضعیت اسفناک بی‌خانمان‌ها را فراموش نمی‌کنند.

شعار روز جهانی زیستگاه سال ۲۰۲۴

سکونتگاه‌های انسانی با سرعتی عجیب به سوی شهری‌شدن در حرکت هستند. روستاها به شهرهای کوچک بدل می‌شوند و شهرهای از هرسو بزرگ و بزرگ‌تر می‌شوند. نسل‌های آیندۀ بشر در خانه‌هایی سکنی گزیده‌اند که هر روز دست‌خوش تغییر است. آفریقا و آسیا در میان قاره‌های جهان، بیشتر چنین تغییری را تجربه می‌کنند و هم‌زمان محیط‌زیستشان نیز به سرعت چهرۀ‌ دیگری به خود می‌گیرد.

شعار روز جهانی زیستگاه سال ۲۰۲۴، «مشارکت‌دادن جوانان برای ایجاد آیندۀ شهری بهتر» است. این شعار بر توانمندسازی جوانان برای شکل‌دهی به حال و آیندۀ شهرهایشان تأکید دارد و فرایندهای مشارکتی و رهبری محلی را راهکار رسیدن به بهترین شکل شهرهای امروز معرفی می‌کند.

امسال شهر کوئرتارو در مکزیک میزبان مراسم روز جهانی زیستگاه است. در فراخوان امسال این روز جهانی از نسل آینده درخواست شده است، به سوی داشتن شهرهای بهتر قدم بردارند. این فراخوان نسل جوان را نیروی محرکۀ توسعۀ پایدار شهری می‌داند و معتقد است که رهبری آن‌ها در یافتن راه‌حل چالش‌های امروزی بسیار مهم است.

چگونه روز جهانی زیستگاه را گرامی بداریم؟

بزرگداشت روز جهانی زیستگاه می‌تواند آگاهی بیشتر و میل به مشارکت را در همۀ مردم افزایش دهد؛ به همین دلیل بسیار مهم است که هر فرد تا آنجا که می‌تواند در این روز سهمی داشته باشد و برای آگاه‌کردن خود و دیگران قدم بردارد. همچنین رویدادهایی از این دست بسیار سرگرم‌کننده هستند و تأثیر بسیاری در داشتن ارتباط بهتر و گسترده‌تر با جامعه و جهان دارند.

باشگاه پارک محلی

پارک محلی خود را به یک مرکز یادگیری زندگی پایدار تبدیل کنید. یک شکارچی مواد بازیافتی بیابید، این‌ها کسانی هستند که به ساختن چیزهای مختلف با مواد بازیافتی علاقه دارند. چنین فردی می‌تواند برای دیگران به‌خوبی شرح دهد که چطور می‌تواند با موادی از این دست، چیزهای مختلف و حتی خانه ساخت.

با او در پارک محلی خود قدم بزنید، مواد بازیافتی که احتمالا در پارک جنگلی رها شده‌اند را بیابید، به ساختن چیزهای تازه با آن‌ها فکر کنید و حتی یک مسابقه ساختن خانۀ رویایی با مواد بازیافتی برگزار کنید. این رویداد فوق‌العاده، ترکیبی از سرگرمی، آموزش و پیاده‌روی است.

شبِ قصه‌ها

میزبان یک شب داستان‌سرایی دنج باشید که در آن همۀ افراد، داستان‌هایی دربارۀ زیستگاه‌های منحصربه‌فرد از سراسر جهان را به اشتراک می‌گذارند. این شب می‌تواند یک دورهمی آنلاین باشد که در آن، درمورد خانه‌های ساخته‌شده از بامبو در بالی یا هتل‌های یخی در سوئد صحبت می‌شود. این رویدادی برای نزدیک‌کردن جهان به یکدیگر است، انبوهی داستان در یک زمان.

دکوراسیون بازیافتی

در روز جهانی زیستگاه به یک فعالیت پایدار فکر کنید، ساختن چیزهای مفید از مواد بازیافتی یکی از راه‌های خوب برای این کار است. می‌توانید سراغ دکوراسیون بروید و با روزنامه‌های قدیمی یا درهای فلزی بطری‌ها چیزهایی بسازید که زیبا و شیک هم باشند. ما می‌خواهیم نشان دهیم که زندگی پایدار می‌تواند آسان و البته زیبا باشد.

جشن دستِ سبز

در باغ یا حیاط خانه‌تان جشن کوچکی برگزار کنید، جشنی که موضوع اصلی آن کاشتن گیاهان مفید و سازگار با هر منطقه است. هر مهمان می‌تواند بذر یا نهالی همراه خود بیاورد و علاوه بر کاشتن آن، دربارۀ تأثیر آن گیاه بر محیط‌ شهر، قدمت رشد آن در منطقه و حتی فواید احتمالی آن بر زندگی مردم توضیح دهد.

شهرها فقط محل ساختن خانه‌ها نیستند، آن‌ها اکوسیستم و فضای سبز خاص خودشان را دارند که باید از شیوۀ توسعۀ پایدار و حفظ آن‌ها آگاهی داشته باشیم.

نیکان حامی زیستگاه خانواده‌ها

مؤسسۀ خیریۀ نیکان ماموت به‌عنوان حامی خانواده‌ها، همواره موضوع مسکن همۀ مددجویان خود را جدی می‌گیرد و با کمک به ساخت خانه برای افراد نیازمند، کمک به بازسازی خانه‌های آسیب‌دیدگانِ بلایای طبیعی، کمک به تجهیز خانه‌های نیمه‌کارۀ مددجویان و حتی کمک به تعمیر خانۀ بیماران مبتلا به بیماری‌های پوستی تلاش می‌کند زیستگاه بهتری برای مردم فراهم آورد.

نیکان تلاش می‌کند در فعالیت‌های خود رعایت اصول مبتنی بر توسعۀ پایدار را نیز در نظر داشته باشد، جمع‌آوری و فروش درِ بطری‌های پلاستیکی و خرید ویلچر برای بیماران نیازمند، جمع‌آوری باتری‌های استفاده‌شده و خرید پروتزهای درمانی برای مددجویان بیمار و برگزاری کمپین درخت در سه شهر بزرگ ایران از جمله کارهایی است که نیکان آن‌ها را برای بهبود محیط زیست و البته کمک به نیازمندان انجام می‌دهد.

خیریۀ نیکان ماموت در روز جهانی زیستگاه برای همۀ مردم جهانی شاد و سرشار از سلامتی آرزو می‌کند و امیدوار است که همۀ ما برای حفظ زیستگاه‌هایمان بکوشیم و در عین حال به فکر کسانی باشیم که جایی برای زیستن ندارند.

اگر دوست دارید با نیکان ماموت بیشتر آشنا شوید، می‌توانید به صفحۀ اینستاگرام مؤسسه سری بزنید. همچنین خوشحال خواهیم شد اگر نظر خود دربارۀ موضوع زیستگاه‌های انسانی را از کادر پایین همین مقاله با ما در میان بگذارید.